Groenbemesters gebruiken

Wat is een groenbemester?

Groenbemesters zijn gewassen die je zaait om de bodem voedzamer te maken en de structuur te verbeteren. Groenbemesters maken bijvoorbeeld de grond goed los met hun wortels. Daarnaast hebben groenbemesters nog veel meer voordelen voor de keukenplanten in je moestuin, maar ook voor de biodiversiteit.

Waarom groenbemesting gebruiken?

Groenbemesters hebben veel grote voordelen voor je moestuin, de keukenplanten die je erin zet en voor de biodiversiteit. Hieronder alle voordelen op een rij!

1. Bodem goed losmaken
   Vooral diep wortelende groenbemesters, maken de bodem goed los. Sommige groenbemesters zijn dus ideaal voor kleigrond. Na het kweken van bepaalde groenbemesters, is de bodem dan weer helemaal klaar voor de volgende teelt. Het gewas dat je daarna kweekt, kan dan beter wortelen omdat de bodem is losgemaakt.
   
   
2. Stikstof uit de lucht binden
   Er zijn ontzettend veel groenbemesters die stikstof uit de lucht binden. Zo komt deze stikstof in de bodem, wat weer goed is voor de keukenplanten die je daarna gaat kweken. Ze maken de bodem dus rijker aan stikstof. Vooral de planten uit de vlinderbloemenfamilie zijn daar heel geschikt voor.
   
   
3. Uitputting bodem voorkomen
   Er zijn veel groenbemesters die voedingsstoffen vasthouden. Door deze groenbemesters te kweken voorkom je dus uitspoeling en uitputting van de bodem. De bodem bevat dan meer voedingsstoffen voor de keukenplanten die je daarna wilt gaan kweken.
   
   
4. Structuur bodem verbeteren
   Je kunt de structuur van de bodem verbeteren door groenbemesters onder te spitten. De planten of de resten daarvan, gebruik je dan als een soort compost. Je graaft deze als het ware onder, waardoor de plantenresten onder de grond composteren. Zo maken ze de bodem meer humusrijk gedurende een langere tijd!
   
   
5. Ziektes en plagen voorkomen
   Veel groenbemesters zijn echte opruimers. Ze maken de bodem schoon. Door de reiniging van deze planten, is de kans op schimmels, plagen en ziektes kleiner. Sommige groenbemesters zoals afrikaantjes, voorkomen aaltjes die bijvoorbeeld uien aantasten. Je kunt er ook knolvoet bij koolsoorten mee voorkomen.
   
   
6. Vochtregulatie verbeteren
   Een kale grond staat open voor alle weersinvloeden. Door groenbemesters op kale grond te zetten, zorg je dat de invloed van buiten minder is. Het bodemleven heeft minder last van zon of regen, de grond droogt minder snel uit en vocht wordt beter gereguleerd. Groenbemesters zijn dus ook een uitstekende bodembedekker.
   
   
7. Bodem voedzamer maken
   Door groenbemesters onder te spitten, zoals eerder al genoemd, maak je de bodem ook voedzamer. Het composterende plantenmateriaal dat je ondergraaft, laat voedingsstoffen los gedurende een langere tijd. Keukenplanten die je daarna op die bodem kweekt, zijn dan beter voorzien van voedingsstoffen.
   
   
8. Biodiversiteit verbeteren
   Een groot bijkomend voordeel is dat groenbemesters vaak bloeien. Dit trekt veel bestuivende insecten aan. Hierdoor worden andere keukenplanten in de buurt beter bestoven. De biodiversiteit neemt toe en dat heeft alleen maar meer grote voordelen voor je moestuin. Ook bieden groenbemesters schuilplekjes voor allerlei beestjes.

Soorten groenbemesters

Er zijn veel groenbemesters die je kunt zaaien. De lijst is eindeloos maar hieronder volgt een kleine greep eetbare en niet-eetbare groenbemesters. Je kunt groenbemesters bovendien op verschillende momenten in het jaar zaaien. Per soort hieronder zie je ook welke voordelen de groenbemesting heeft.

Keukenplanten als eetbare groenbemesters:

Hieronder een kleine greep uit de eetbare groenbemesters die je kunt gebruiken, dus keukenplanten die je ook als groenbemester kunt zaaien:

Rode klaver / Witte klaver

De rode en witte klaver zijn beiden eetbaar, al is het aan te raden ze eerst te verhitten. Naast dat het keukenplanten zijn, staan klavers vooral bekend om het gebruik als groenbemester. Deze vlinderbloemigen halen stikstof uit de lucht en binden dit in de bodem. De ideale keukenplanten om als groenbemester te gebruiken op stikstofarme grond.

Tarwe / Wintertarwe

Natuurlijk kennen we tarwe allemaal. Je maakt er meel van en gebruikt het om te bakken. Naast dat je er een heerlijk brood van kunt maken, is tarwe ook een groenbemester. Je kunt na de oogst de plantenresten onderspitten. Het stro wordt in de landbouw namelijk wel eens fijngemaakt en uitgestrooid. De bodem wordt er voedzamer mee gemaakt. Goed dus als je daarna nog andere keukenplanten wilt kweken, op hetzelfde stuk grond.

Afrikaantjes

De meeste mensen kennen afrikaantjes wel. Ze worden vaak gezaaid om mieren weg te houden. Daarnaast zijn afrikaantjes ook eetbaar, bijvoorbeeld als garnering, maar misschien nog mooier is dat afrikaantjes de bodem reinigen. Door afrikaantjes te zaaien maak je de bodem schoon, terwijl je de structuur verbetert. Hiermee voorkom je aaltjes en maak je de bodem luchtiger. Ook zijn afrikaantjes natuurlijk prachtige sierbloemen!

Boekweit

Je kunt boekweit bijna het hele voorjaar en najaar zaaien. Niet alleen als groenbemester maar ook als graanvervanger. De zaden worden gebruikt om glutenvrije graanvervangers te maken, bijvoorbeeld om baksels mee temaken. Daarna kan je de plantenresten onderspitten om de bodem te verbeteren. Boekweit zorgt ook voor een grotere biodiversiteit, want insecten vinden de bloemetjes heerlijk.

Gele mosterd

Je kent het wel, het soort mosterd waar de zaden van worden gebruikt. Daar wordt het gelijknamige sausje mosterd ook mee gemaakt. Mosterdplanten zijn dus geweldige keukenplanten, want ze zijn in het geheel eetbaar. Daarnaast zijn het ook groenbemesters die je kunt zaaien om de structuur van de bodem te verbeteren. In het najaar kan je de plantenrestenonderspitten. Mosterd wordt ook als mulchlaag (of compostlaag) gebruikt.

Witte lupine / Blauwe lupine

Er zijn veel soorten lupinen en sommigen zijn zelfs eetbaar. Vooral witte lupine wordt als delicatesse gegeten. Sommige lupinesoorten zijn giftig dus kijk goed welk soort je hebt. Welk soort je ook hebt, lupine is een uitstekende plant om als groenbemester te gebruiken. Lupine haalt stikstof uit de lucht en zal dit ook binden in de bodem. Bovendien zijn lupines aantrekkelijk voor bijtjes, hommeltjes en andere bestuivers.

Zomerrogge / Winterrogge

Je kunt rogge zaaien tot laat in het najaar. Niet alleen kan je de graankorrels gebruiken, de plantenresten zijn een uitstekende groenbemester. Rogge voorkomt dat de bodem uitgeput raakt door voedingsstoffen vast te houden. Na het oogsten van de aren als graan, kan je de plantenresten fijnmalen en uitstrooien of zelfs onderspitten.

Lucerneklaver, ook wel alfalfa?

Niet iedereen kent de lucerneklaver, ook wel lucerne of luzerne genoemd. Maar als je de naam alfalfa laat vallen, weet iedereen dat je de kiemgroente bedoelt. Alfalfa zijn de kiemen van luzerne. Als je luzerne in het open veld zaait heb je een groenbemester. Lucerneklavers zijn dus veelzijdige keukenplanten en goede groenbemesters. Een van de grootste voordelen is dat de lucerneklaver onkruid helpt voorkomen. Luzerne bindt stikstof, wordt soms gebruikt als veevoer en kan worden ondergespit.

Koolzaad / Raapzaad

Dit plantje is eigenlijk heel bekend van de productie van olie. Koolzaadolie wordt zeer divers gebruikt in de productie en consumptie. Daarnaast kan koolzaad (Brassica napus) of raapzaad (Brassica rapa) op dezelfde manier worden gebruikt. De twee zijn bijna identiek en worden door elkaar gebruikt. Zo ook als groenbemester, want koolzaad kan na de oogst worden ondergespit.

Andere groenbemesters die je niet kunt eten:

Sommige groenbemesters zijn niet eetbaar maar kan je wel als groenbemester zaaien. Hieronder dus een aantal niet-eetbare groenbemesters:

Wanneer groenbemesters zaaien?

In principe kan je het hele jaar door groenbemesters zaaien, met uitzondering van de winter. De meeste groenbemesters zaaien we echter in de zomer of in het najaar. Je kunt zelfs groenbemesters zaaien in september of oktober. Ook in het voorjaar, maar dan wil je meestal liever andere keukenplanten kweken.

Groenbemesters winter en herfst (groenbemesting in het najaar):

Vrijwel het hele voorjaar en de hele zomer lang, kan je groenbemesters zaaien. Groenbemesters zaaien we meestal in de late zomer of in het najaar. Hieronder de groenbemesters die we in het najaar kunnen zaaien (zie ook onder de producten, welke je tot wanneer kunt zaaien).

Tot mei zaaien we onder andere voederbiet.

Tot juni zaaien we onder andere gele mosterd.

Tot juli zaaien we onder andere boekweit, perzische klaver, witte klaver, rode klaver en afrikaantjes,

Tot augustus zaaien we onder andere blauwe lupine, phacelia en wikke (voederwikke).

Tot september zaaien we onder andere lucerneklaver en (rode) incarnaatklaver.

Tot oktober zaaien we onder andere winterrogge en tarwe

Tot in de winter zaaien we onder andere wintertarwe en andere sterk winterbestendige groenbemesters.