Wat is mulchen?

Wat gebruik je om te mulchen? Waarom zou je mulchen, en wat is mulchen precies? Mulch is een laag organisch materiaal afkomstig van planten, op de grond in je (moes)tuin. Mulchen is het toevoegen van zo'n laag organisch plantenmateriaal. Je doet het met een aantal redenen. Het maakt de bodem voedzaam, voorkomt uitdroging en houdt onkruid tegen. Als je het goed doet kan dit je planten versterken.

Voordelen van mulchen

Wat is mulchen en waarom doe je het? Natuurlijk heeft mulchen veel grote voordelen. Vooral in de moestuin wordt mulchen vaak gedaan. Bij sommige planten in het bijzonder, zoals aardbeien, is mulchen extra voordelig. Hieronder zie je alle voordelen van mulchen op een rij.

Mulchen maakt de bodem voedzaam

Mulch is een laag organisch materiaal, afkomstig van planten. Na verloop van tijd zal dit verteren, net als alles wat op de bodem rondom je planten terecht komt. Natuurlijk zitten er in mulch ook voedingsstoffen voor je planten. Deze komen zo ook in de bodem terecht, net als wanneer je compost toevoegt. Mulchen maakt de bodem voedzamer. Verschillende soorten (planten)materiaal zorgen voor verschillende voedingsstoffen.

Mulchen houdt de bodem levend

Een laag mulch rondom je planten houdt de bodem springlevend. Bij het langzaam verteren van de mulchlaag ontstaan er gezonde schimmels in en op de bodem. Deze schimmels houden de bodem gezond. Ook zorgt een mulchlaag voor een schuilplaats voor een grote diversiteit aan insecten.

Mulchen voorkomt ongedierte

Zoals hierboven eigenlijk al genoemd is, zorgt een mulchlaag voor schuilplekjes waar insecten zich schuilhouden. Zo ook natuurlijke vijanden van bijvoorbeeld bladluizen of rupsen. Mulchen geeft natuurlijk geen garantie dat je moestuin nooit ergens last van krijgt. Wel draagt mulchen aanzienlijk bij aan het verminderen van het aantal plaagdieren en dus plagen bij je planten.

Mulchen voorkomt uitdrogen bodem

Een laag mulch kan erg absorberend zijn, dus er blijft vaak vocht in zitten. Het organische materiaal laat dit vocht langzaam weer los, maar boven alles zorgt een mulchlaag dat zonlicht niet direct op de bodem terecht komt. Dit voorkomt het verdampen van het vocht in de bodem. Je planten drogen dus veel minder snel uit als je gebruik maakt van een laag mulch.

Mulchen beschermt tegen regen

Het lijkt misschien een beetje tegenstrijdig, maar juist doordat mulch vocht kan absorberen voorkomt het een overvloed aan regen. Het meeste water gaat in of op de mulchlaag zitten en druppelt langzaam de bodem in. Je planten zullen dus minder snel verdrinken. Het is dan wel belangrijk goed te kiezen wat je gebruikt om te mulchen.

Mulchen verbetert de bodemstructuur

Een laag mulch zal na verloop van tijd gaan composteren. Het materiaal vergaat en vormt een fijne, (half) verteerde massa die lijkt op aarde. En dat is natuurlijk ontzettend goed voor je bodem! Het verbetert de structuur van de grond en maakt deze luchtiger, beter doorlaatbaar of zelfs humusrijk. Bijvoorbeeld erg handig als je kweekt op kleigrond.

Mulchen voorkomt onkruid

Ook niet te vergeten is dat mulchen voorkomt dat onkruid overal opduikt. Natuurlijk houdt mulch niet al het onkruid tegen, maar het grootste deel van het onkruid dringt niet door een mulchlaag heen. Zaden komen op de mulchlaag terecht en dus niet op de bodem rondom je planten. De zaden die onder de mulchlaag zitten krijgen niet genoeg licht om te ontkiemen en te groeien.

Nadelen van mulchen

Net als alles wat voordelen heeft, is ook mulchen niet alleen maar rozenkleur en maneschijn. Een laag mulch kan ook nadelen hebben. De nadelen van mulchen noemen we daarom ook nog even, zodat je een goed beeld hebt van wat mulchen doet en hoe je het kunt gebruiken.

Mulchen is vaak niet van korte duur

Het ligt er natuurlijk aan wat voor materiaal je gebruikt. Als er eenmaal een dikke laag houtsnippers of boomschors in je moestuin ligt, dan krijg je dit niet makkelijk weg. Misschien moet je dat ook niet willen, maar als je aan het einde van het jaar een kale bodem wilt hebben gaat dat feest helaas niet door. Zo'n mulchlaag verdwijnt alleen als het langzaam verteert op natuurlijke wijze. Of als je heel veel werk verricht om het weg te scheppen, maar dan vernietig je ook heel veel schuilplekjes van insecten.

Mulchen kan planten verstikken

Als je heel erg gesteld bent op alle wilde vegetatie die opkomt in de moestuin, ga dan zeker niet aan de slag met mulchen. Onkruid wordt hierdoor erg goed tegengehouden. Als je deze plantjes niet als onkruid ziet en ze graag verwelkomt, dan draagt mulchen daar niet bepaald aan bij. Alles dat onder de mulchlaag opkomt of groeit, wordt verstikt door de mulchlaag.

Mulchen zorgt voor vochtige grond

Bij het kweken van sommige planten is het misschien niet zo'n goed idee om te gaan mulchen. Als je een dikke mulchlaag toepast die veel vocht vasthoudt, kan je op die plek geen planten kweken die van droogte houden. Geen lavendel, ook geen salie, geen rozemarijn of tijm en misschien ook geen oregano.

Mulchen is niet maar éénmalig

Als je wilt dat de mulchlaag behouden blijft, moet je regelmatig mulchen. Na een tijd vergaat het materiaal en moet dit weer worden aangevuld. Zo kan het zomaar zijn dat je drie of zelfs vier keer per jaar een mulchlaag aanbrengt op de bodem in je moestuin. Bij sommige soorten mulch is één of twee keer per jaar voldoende, maar het blijft een klus die zich herhaalt.

Mulchen kan de bodem verzuren

Sommige soorten mulch -zoals boomschors- kunnen de bodem verzuren. Dit is niet bevorderlijk voor de teelt van bijvoorbeeld druiven of lavendel, of andere planten die graag op een alkalische en kalkrijke bodem staan. Je kunt deze soorten mulch daarom het beste vermijden. Maar als het kwaad al geschied is, strooi dan vooral veel kalk om het effect ongedaan te maken.

Waarmee kan je mulchen?

De lijst met materiaal waar je allemaal mee kunt mulchen is eindeloos. Elk van deze soorten mulch heeft andere eigenschappen, die misschien beter of slechter bij jouw moestuin passen. Hieronder een lijst met alles wat je als mulchlaag kunt gebruiken in de moestuin.

Boomschors

Een vaste mulchlaag die bestaat uit hard materiaal, afkomstig van bomen. De schors van bomen kan erg goed zijn om mee te mulchen, bijvoorbeeld als je bosbessen of veenbessen hebt staan. Voor andere doelen is boomschors minder geschikt. Het kan de bodem namelijk makkelijk verzuren. Boomschors staat hierom bekend. Willen jij of je planten dat niet? Gebruik dan ander materiaal om te mulchen. Boomschors vergaat langzaam en blijft meestal een jaar of langer liggen.

Hooi of maaisel

Vers grasmaaisel of hooi, wat gedroogd gras is, kan je uitstekend gebruiken om te mulchen in de moestuin. Maaisel voegt voedingsstoffen, meestal veel stikstof, toe aan de bodem. Het vergaat snel en is ook zo opgelost. Het is dan ook belangrijk om dit zeer regelmatig aan te vullen als je een laag maaisel of hooi wilt behouden. Dit materiaal is niet geschikt voor een langdurige mulchlaag maar heeft veel toegevoegde waarde voor je planten.

Gedroogd stro

Stro bestaat uit (vaak gedroogde) resten van granen. Het wordt heel vaak gebruikt bij het kweken van aardbeien, omdat aardbeien vaak door slakken worden aangevreten. Met een laag stro voorkom je dat aardbeitjes de grond raken en worden opgevreten door slakken en andere beestjes. Ook houden slakken er niet van om tussen het scherpe stro te zitten. Stro vergaat niet bizar snel, maar na een jaartje aardbeitjes te hebben gekweekt moet het meestal wel weer even worden aangevuld.

(Herfst)bladeren

Dode blaadjes van bomen zijn een goede mulchlaag, maar ze kunnen de bodem ook een beetje verzuren. Net als boomschors dus, alleen zijn blaadjes van veel kortere duur. Bladeren vergaan razendsnel en zijn zo opgelost in de bodem, waar ze ook weer voedingsstoffen loslaten. Bladeren zijn niet geschikt voor een langdurige mulchlaag. Bladeren vormen een schuilplek voor slakken, maar ook veel insecten. Een berg blaadjes kan zelfs egels een plekje geven, en die bestrijden de slakkenplaag dan weer. Bladeren zijn een korte termijn mulchlaag.

Houtsnippers

Je ziet ze vaak op paden tussen moestuinvakken. Houtsnippers zijn een mooie oplossing en meestal voor lange duur. Dit betekent niet dat je ze nooit hoeft aan te vullen, maar houtsnippers blijven erg lang liggen. Ze kunnen soms de bodem verzuren, net als schors en bladeren. Dit is niet altijd het geval en het ligt er ook een beetje aan waar de houtsnippers vandaan komen. Houtsnippers zijn een uitstekende mulchlaag, maar ook geschikt om paden aan te leggen. Ze zijn van lange duur.

Cacaodoppen

Cacaodoppen blijven meestal wel één tot twee jaar liggen, daarna moet je ze zeker weer aanvullen. Het verteert moeilijk in onze omgeving. Cacaodoppen komen namelijk van ver en worden hier naartoe verscheept. Zo komen cacaodoppen hier in tuincentra terecht. Het is dan ook niet de meest milieuvriendelijke oplossing. Wel houden ze slakken erg goed tegen, dankzij de scherpe en harde randjes. Cacaodoppen kan je ook gebruiken om paden aan te leggen. Toch moet je ze zo nu en dan wel aanvullen om ze als mulchlaag te behouden.

Compost

Eigenlijk is compost ook een soort mulch als je het op die manier gebruikt. Het is dan wel al voor een groot deel vergaan. Compost voegt voedingsstoffen toe en verbetert de bodemstructuur aanzienlijk. Het is dan ook een goede mulchlaag, maar niet van lange duur. Omdat compost al voor een groot deel is vergaan zal het niet lang duren voor de resten ook in de grond zijn verdwenen. Compost maakt dan deel uit van de bodem en ligt niet meer echt als mulchlaag op deze bodem. Het is niet geschikt om de bodem te bedekken.

Champost

Het is een substraat waar paddenstoelen op worden gekweekt. Om precies te zijn champignons, zo komt het ook aan deze naam. Champost is niet echt een mulchlaag maar werkt ongeveer hetzelfde als compost. Voedingsstoffen worden ermee toegevoegd aan de bodem en het is op de korte termijn een goede oplossing. Op de lange termijn werkt het niet zo goed, want het is snel vergaan in de bodem. Net als compost dus. Champost is zeer kalkrijk en kan de bodem zelfs snel verkalken. Voor zuurminnende planten is het absoluut niet geschikt. Wees ook voorzichtig op kalkrijke grond, het kan snel te veel worden.

Onkruidresten

Gebruik natuurlijk altijd onkruid dat niet heeft gebloeid. Zo voorkom je dat het onkruid zich razendsnel uitzaait. Onkruid waar geen zaden aan zitten is geweldig om mee te mulchen. Veel ongewenste plantjes kan je dus gewoon laten liggen, maar haal dan wel de wortels eraf. Gebruik geen onkruid dat je uit de grond hebt getrokken met wortel en al. De ongewenste plantjes in je moestuin zijn vaak rijk aan stikstof en bevatten ook andere voedingsstoffen. Wel zal dit vaak snel verteren. Hoe bedoel je, onkruid vergaat niet?