Biologisch onkruid bestrijden

8 tips: Biologisch onkruid bestrijden in de moestuin

Het stikt van de bestrijdingsmiddelen in tuinwinkels, waaronder middelen tegen onkruid. Sommigen ronduit slecht, anderen met een biologisch label. Laat je goed informeren over het middel voor je dit gebruikt. Ons advies is om voor de zekerheid altijd weg te blijven van deze middeltjes.

Helemaal onkruidvrij zal je moestuin, of welke andere tuin dan ook, nooit worden. Zelfs niet met giftige middeltjes. Onkruid verwijderen blijft een klusje dat je regelmatig moet aanpakken. Wel zijn er hele handige èn milieuvriendelijke manieren om van onkruid af te komen, of om onkruid te voorkomen.

Hieronder lees je hoe je onkruid voorkomt en verwijdert op een milieuvriendelijke, biologische en/of natuurlijke manier. Zonder gif of andere troep dus!

1. Bodembedekkers zaaien en planten

Niets werkt zo goed als laagblijvende, snelgroeiende bodembedekkers. Geen zaadje komt nog op de grond terecht, als de grond volledig bedekt is met planten. In de moestuin is dat misschien niet altijd even handig. Toch kan je slim gebruik maken van bodembedekkers zoals deze:

Niets werkt zó goed als kleine, laagblijvende bodembedekkers in je moestuin. Sommigen kan je zelfs eten. Kleine bodembedekkers nemen niet zo veel ruimte in. Ze halen alleen vocht uit de oppervlakte omdat ze zo ondiep wortelen. Ze beschaduwen de grond waardoor deze minder snel uitdroogt, maar boven alles: Ze houden rondvliegende pluisjes en zaadjes van onkruid tegen. Deze planten kan je allemaal gebruiken als bodembedekker:

• Dwergmispel
• Ezelsoren
• Goudaardbei
• Klokjesbloem
• Kruipend zenegroen
• Maagdenpalm
• Ooievaarsbek
• Schaduwkruid
• Vetkruid
• Vrouwenmantel
• (eetbaar) Bosaardbei
• (eetbaar) Kruiptijm
• (eetbaar) Luzerne - Geen echte bodembedekker maar werkt zeer goed!
• (eetbaar) Oost-Indische kers

Mochten er toch zaadjes op de bodem terecht komen, dan maken ze geen schijn van kans. Zo'n dichtbegroeide bodembedekker laat bijna geen licht door. De jonge onkruidjes krijgen dus niet genoeg licht om verder te groeien. Heel soms komt er een enkeling alsnog door. Die kan je met de hand weghalen.

Bodembedekkers kan je op kale stukjes grond zetten zo lang je ze niet gebruikt. Je kunt bodembedekkers ook rondom veel vaste planten zetten. Denk bijvoorbeeld aan bessenstruikjes. Gebruik dan wel laagblijvende bodembedekkers. Als ze niet te diep wortelen, zitten ze ook je keukenplanten niet in de weg.

2. Gronddoek over kale stukken grond

Over het algemeen is gronddoek minder milieuvriendelijk. Toch zijn er zeer duurzame soorten die niet snel stukgaan. Een goed gronddoek houdt licht tegen. Ook voorkomt gronddoek dat zaadjes en pluisjes op de grond terecht komen. Onkruid zal dus niet meer groeien op de bedekte grond.

Wel zitten er een haken en ogen aan het gronddoek, of aan het gebruik ervan:

Slechts tijdelijke effecten
Het nadeel is dat dit slechts tijdelijk is. Haal je het gronddoek weg dan kunnen zaden gewoon weer op de grond terecht komen. Ook zal gronddoek enige tijd moeten blijven liggen. Als je het gronddoek weghaalt voor het onkruid sterft, krijgt het weer zonlicht en groeit het alsnog verder.

Invloed op bodemleven
Gronddoek kan het bodemleven in de weg zitten. Zo kunnen wormen en andere organismen de poriën slecht onderhouden. Hierdoor stroomt minder water de grond in. Bovendien houdt het gronddoek bijna al het water tegen. Een regenworm komt dus niet meer zo snel boven de grond.

Minder vogelvriendelijk
Dan heeft het nog indirecte gevolgen. Vogels kunnen niet meer bij de regenwormen komen. Die zijn natuurlijk wel weer ergens anders te vinden, maar je moestuin is dus minder vogelvriendelijk. Let ook goed op het soort gronddoek dat je gebruikt. Dit heeft namelijk veel invloed op het effect!

Kies geschikte materialen
Bij goedkoper gronddoek komt vaak nog licht door, waardoor het minder of bijna geen effect heeft. Je moet dan meerdere lagen gebruiken. Ook kan het soort stof slijten. Hierdoor komen deeltjes van deze stof in de bodem terecht. Dat wil je niet in een moestuin met eetbare keukenplanten.

De meeste soorten gronddoek zijn minder milieuvriendelijk door het gebruikte materiaal. Vaak wordt dit gemaakt van polypropyleen of een andere kunststof. Kwalitatief hoogwaardig gronddoek is bestand tegen UV straling en water. Hierdoor is het gronddoek duurzamer en milieuvriendelijker.

Betere gronddoeken zijn gemaakt van biopolymeer. Dit is volledig recyclebaar. Een goed alternatief voor traditionele kunststoffen gronddoeken.

3. Gebruik schoon karton en compost

Wat vaak wordt gedaan, is een laag onbedrukt en schoon, bruin karton plaatsen over kale grond. Over dit karton wordt compost gestrooid. Dit drukt onkruid tot het karton is vergaan. De meeste soorten onkruid komen er niet doorheen en sterven af, terwijl de nieuwe laag compost de grond verbetert.

Het nadeel is dat nieuwe zaden en pluisjes wel weer boven op de laag terechtkomen. Als je veel last hebt van onkruid, zal de overlast wel zeer sterk verminderen. Een mooie manier om van onkruid af te komen. Als de moestuin steeds helemaal vol onkruid staat, zal je het verschil duidelijk merken.

4. Gebruik een schoffel of onkruidhak

Hier vertel ik niks nieuws. Iedereen kent de schoffel of onkruidhak. Deze werkt altijd erg goed. Het blijft alleen wel veel handwerk en je bent er zeker een tijdje mee bezig. Ook hak je vaak onkruid los van de wortel, maar blijft de wortel zelf wel zitten. Vanuit de wortel groeit het onkruid opnieuw.

Verwijder ook alle losgekomen plantjes goed. Met een hark kan je deze bij elkaar harken. Schud de kluitjes los en gooi het in de GFT-bak. Niet bloeiend onkruid kan je ook weer onderspitten. Dit moet je dan wel diep genoeg doen, zodat onkruid niet alsnog weer boven de grond kan komen.

Het beste verwijder je dus onkruid met wortel en al. Wil je dat het niet terugkomt, dan gooi je het in de bak met groenafval. Bij planten met penwortels zoals paardenbloemen, helpt een goede onkruidsteker daarnaast erg goed:

5. Gebruik een goede onkruidsteker

Een onkruidsteker is een stuk gereedschap waarmee je planten met wortel en al uit de grond kunt trekken. Dit wordt vooral gedaan bij planten die een (dikke) penwortel maken, zoals paardenbloemen. Wanneer je deze verwijdert met een schoffel blijft de wortel gegarandeerd achter en groeit deze verder. De onkruidsteker trekt ook deze wortel uit de grond.

Heb je geen onkruidsteker? Doe dan dit:

6. Trek onkruid met wortel en al uit

Laat zo min mogelijk wortels zitten. Natuurlijk heb je al geprobeerd onkruid uit de grond te trekken. Neem dan ook de wortel mee. Vanzelfsprekend om dezelfde redenen als hierboven genoemd, namelijk omdat de wortel die blijft zitten vaak opnieuw uitgroeit. Onkruid kan erg hardnekkig zijn.

Trek ook kleinere plantjes zo jong mogelijk de grond uit. Als ze groter worden dan zijn ze sterker, waardoor ze eerder opnieuw groeien na het schoffelen.

7. Laat potten en bakken uitdrogen

Laat leegstaande potten en bakken eerst even goed uitdrogen in de brandende zon, in de zomer. Het bestaande onkruid maakt zo geen kans meer. Zet de potten eventueel in een schuur, kweekkas of garage. Zo regent de aarde niet weer nat waardoor het onkruid verder kan groeien.

Wanneer je er weer iets in zet, moet je dit wel weer genoeg water geven. Zaden van onkruid die zijn achtergebleven, kiemen dan wel weer.

8. Gebruik onkruid als groenbemester

Een groenbemester is een plant die wordt gebruikt om de bodem te verbeteren. Lees ook alles over groenbemesters voor uitgebreide tips over groenbemesting. Bekijk ook alle zaden van groenbemesters. Onkruid kan ook dienen als groenbemester, als je dit op de juiste manier aanpakt.

Je kunt onkruid onderspitten zodat het in de bodem terecht komt. De ongewenste plantjes vergaan zo in de bodem. Hierdoor wordt de bodem meer humusrijk, luchtiger en voedzamer. Belangrijk is dat je het onkruid dan diep genoeg onder de grond werkt, zodat het niet opnieuw boven kan komen.

Let ook goed op dat je dit alléén doet bij onkruid dat niet bloeit, of heeft gebloeid. Hier zitten namelijk zaden aan, die dan weer kiemen en voor meer onkruid zorgen. Wie op kleigrond kweekt heeft bijzonder veel baat bij onkruid als groenbemesters. Je maakt de kleigrond daar losser mee.

Wat moet je absoluut niet doen?

Er zijn veel tips te vinden om van onkruid af te komen. Vanzelfsprekend gebruik je géén chemische middelen. Wij vermijden het gebruik van biologische middelen ook, omdat er prima alternatieven zijn (zie hierboven). Gebruik vooral ook géén schoonmaakmiddelen. Gebruik géén azijn en ook géén water met zout.

Op diverse sites wordt zelfs chloorbleekmiddel als advies gegeven tegen onkruid. Er is natuurlijk niets slechter voor je moestuin dan dat. Niet alleen help je de natuur de verdoemenis in, maar ook jouw keukenplanten. Sommige andere manieren lijken heel natuurvriendelijk op het eerste gezicht, maar zijn dit niet.

Kokend water doodt het bodemleven

Soms wordt kokend water aangeraden. Op terrassen en tegelpaden met zandondergrond kan je dit wel doen. Paden met voegmortel tussen de tegels, daar komt toch geen water meer doorheen. Als daar onkruid groeit kan je daar wat kokend water overheen gooien. Het is erg effectief.

De hitte breekt de cellenstructuur van onrkuiden. Hierdoor gaan de plantjes dood. Binnen enkele dagen en misschien na enkele herhalingen, kan je ze moeiteloos wegvegen. Kokend water is dus erg effectief en werkt goed bij bepaalde tuinen. Op de grond in je moestuin, kan je dit beter laten.

In de bodem zitten naast onkruiden ook beestjes zoals wormen. Ze zijn erg nuttig want ze maken de bodem luchtiger en voedzamer. Onder die beestjes zitten ook natuurlijke vijanden van plaagdieren. Het lijkt heel onschuldig maar de organismen in de bodem zoals wormen zijn ontzettend belangrijk.

Helaas doodt kokend water al dat waardevolle bodemleven in je moestuin. Je kunt kokend water onder bepaalde omstandigheden gebruiken. Bijvoorbeeld op terrassen en balkons. Gebruik dit alleen nooit bij de vollegrond in de tuin!

Biologische middelen net zo slecht?

Sommige biologische middelen zijn geweldig, anderen mogen het label dragen maar zijn nog steeds slecht. Laat je daarom goed informeren. Producenten doen er vaak alles aan om het BIO label te mogen dragen, maar ook biologisch zal niet altijd onschadelijk zijn. Het doodt beestjes en plantjes nog steeds.

Enerzijds wordt er streng op gecontroleerd door de SKAL. Producenten moeten zich voldoen aan de eisen om een artikel biologisch te mogen noemen. Anderzijds zegt een biologisch label niets over hoe giftig iets is. Iets kan voor 100% natuurlijk zijn en toch zeer giftig. Bekijk altijd wat er in een middel zit.