Teff soorten
Wat is teff en welke soorten zijn er? Teff is een grassoort die als graan wordt gekweekt. Afkomstig uit Ethiopië maakt teff één van de kleinste korrels van alle granen. In ons land is de teelt van teff niet rendabel genoeg om het op grote schaal te kweken, maar niets stopt je om het zelf eens te proberen.
Net als bij andere granen heb je veel planten nodig van teff om een beetje meel te krijgen. Houd al snel rekening met een vierkante meter planten voor slechts één heel brood. Omdat de korrels van teff te klein zijn om te malen is teff en het meel ervan eigenlijk altijd volkoren en dus extra gezond.
Teff wordt op grote schaal gekweekt in Afrika, waar het al meer dan 5500 jaar bekend is als graan. Teff is overigens helemaal geen familie van tarwe of rogge en andere graansoorten die we ook in eigen land kunnen kweken.
Teff zaaien en planten
Wanneer kan je teff zaaien?
Teff zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot mei.
Hoe zaai je teff? Teff zaai je terplekke en strooi je meestal uit in rijtjes met een afstand van zo'n 20 centimeter. De planten hebben duidelijk meer ruimte nodig dan de meeste andere granen en worden ook een stuk groter. In het vroege voorjaar kan je teff zelf zaaien. De oogst valt halverwege tot laat in de zomer.
Per vierkante meter kan je ongeveer 9 tot 13 teff planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 3 tot 5 teff planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.
Teff standplaats en verzorgen
Hoe kweek je teff? Teff komt uit landen als Ethiopië en Eritrea. Je kunt je dus voorstellen dat teff wel verlangt naar een plekje in de volle zon, waar het warm genoeg is. De planten kunnen tot anderhalve meter hoog worden maar blijven vrij slank, zeker wanneer deze dichter op elkaar staan.
Teff kan door de slanke groei snel omvallen maar dit is geen enkel probleem. Het kan op deze manier goed verder groeien. Door teff in veldjes te zaaien kunnen de planten elkaar ondersteunen. Teff kan je niet in de winter kweken, zoals bijvoorbeeld tarwe en rogge.
Teff combinatieteelt en wisselteelt
Teff
Voor het kweken van teff zou je wisselteelt kunnen gebruiken.
Teff is een vruchtgewas. De ideale voorteelt is een bladgewas en de ideale nateelt is een wortel- of knolgewas of aardappelsoort volgens het wisselteelt schema.
Teff goede buren
Teff heeft geen nadrukkelijk goede buren.
Teff slechte buren
Teff heeft geen nadrukkelijk slechte buren.
Teff water geven
Hoeveel water heeft teff nodig? Teff groeit goed op een droge tot licht vochtige grond. De planten maken een oppervlakkig wortelstelsel wat ondanks dit goed tegen droogte kan. Geef alleen in de zomermaanden wat extra water, of wanneer het in het voorjaar een tijd erg droog is. Je kunt daar een sproeier voor aanzetten.
Teff grondsoort en bodem
Welke grond heeft teff nodig? Teff groeit goed op een doorlaatbare grond waarin overtollig water makkelijk weg kan stromen. Verder heeft teff geen sterke voorkeur voor een grondsoort en groeit het vrijwel overal. Op kleigrond kan je ook goed teff kweken, hoewel ook zandgrond geen probleem is.
pH
Teff tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?
Teff bemesten
Moet je teff bemesten? Net als andere granen geef je teff vooral in het begin extra stikstof. Wanneer de planten bijna gaan bloeien is het verstandig om extra kalium en fosfor te geven. De meeste meststoffen bevatten ook de benodigde calcium en magnesium van nature.
Voor het bemesten van teff adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 8-6-3 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?
Teff bloei en bestuiven
Wanneer bloeit teff? Teff bloeit doorgaans van mei tot juli.
Moet je teff bestuiven? Teff hoef je gelukkig niet met de hand te bestuiven. Net als in principe alle grassen en granen wordt dit door de wind gedaan. Door teff in een blok of veld te planten in plaats van in een enkele rij, bevorder je de bestuiving en zorg je voor een hogere opbrengst.
Wanneer teff oogsten
Wanneer kan je teff oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot september.
Hoe oogst je teff? Ongeveer halverwege de zomer tot in de late zomer kan je teff oogsten. De korrels worden na de bloei gevormd en zijn oogstrijp als deze hard zijn, maar ook inmiddels aan de plant zijn opgedroogd. Voor je het teff kunt gebruiken moet het graan nog worden gescheiden van het stro (de rest van de plant).
Rond halverwege de zomer tot in de late zomer kan teff worden geoogst. De korrels zijn dan na de bloei voldoende gevormd als deze hard en een beetje droog zijn geworden. Nu komt het lastige, wat ook bij andere granen een flinke uitdaging kan zijn, en dat is het stro van de korrels scheiden. Het stro is de rest van de plant. Op het boerenland wordt dit door grote maaidorsers gedaan, maar in de gemiddelde moestuin zal je daar een creatieve oplossing voor moeten bedenken. Het stro kan je ook weer gebruiken om de bodem te bedekken rondom de aardbeien bijvoorbeeld, of als groenbemester voor de volgende teelt.
Teff gebruiken en bewaren
Hoe gebruik je teff? Voor je teff kunt gebruiken moet het stro van de granen worden gescheiden. Bij teff is dit een extra grote uitdaging omdat de korrels een stuk fijner zijn dan bij de meeste andere granen. Grootschalig wordt hier een maaidorser voor gebruikt maar in de moestuin blijft het handwerk.
Teff wordt vervolgens vermalen tot meel om er bakproducten te gebruiken. Je kunt teff gebruiken ter vervanging van maïszetmeel als bindmiddel. Je kunt ook volkorenbrood maken van teffmeel. Omdat de korrels van teff zo klein zijn worden ze niet tot bloem gemalen. Teff is eigenlijk altijd volkoren.
Je kunt teff gebruiken om pap mee te maken. Teff zorgt hiermee voor een voedzaam en stevig ontbijt om de dat mee te beginnen.
Teff houdbaarheid
Hoelang is teff houdbaar? Teff korrels (onverwerkt) zijn enkele maanden te bewaren. Op het moment dat er meel van is gemaakt kan je teff nog veel langer bewaren. Denk hierbij aan ten minste een heel jaar, net als andere bloem- en meelsoorten van andere granen.
Teff ziektes en plagen
Welke ziektes en plagen zijn er bij teff? Teff kent weinig gevaren, al komt bij de grootschalige teelt wel eens een bodemschimmel voor die de wortels aantast. Dit is meestal te voorkomen door wisselteelt toe te passen en niet te vaak het zelfde gewas op het zelfde stuk grond te kweken.
Teff kan als grassoort vatbaar zijn voor de zeer giftige schimmel moederkoren. Bij gecultiveerde en geïmporteerde soorten wordt hier vaak op getest. Het is namelijk de reden dat het importeren van grassen en graszaden onderhevig is aan zeer strenge wet- en regelgeving.
