Mierik soorten
De mierikswortel is eigenlijk het eindproduct en niet de plant. Het is de wortel van een plant genaamd mierik (Armoracia rusticana, voorheen Cochlearia armoracia). De wortel is zeer scherp van smaak en je hebt er maar weinig van nodig. Mierikswortel wordt geneeskrachtige eigenschappen toegewezen.
Je kunt de mierikswortel soms ook onder de naam peperwortel vinden, vanwege de pittige smaak. Ook de naam boerenradijs wordt wel eens gebruikt. In het Engels wordt de plant Horseradish, letterlijk vertaald als Paardenradijs, genoemd. Mierikswortel is een redelijk makkelijke plant om zelf te houden.
Mierik zaaien en planten
Wanneer kan je mierik zaaien?
Mierik zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot april.
Wanneer kan je mierik planten?
Mierik planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van oktober tot mei.
De mierik of mierikswortel plant is het beste te vermeerderen via wortelstokken. In principe kan je de meerjarige mierikswortel zaaien, maar gebruikelijk is dat niet. De mierik is niet heel zaadvast en mierikswortel zaden zijn moeilijk te vinden. Wel kan je de mierikswortel planten in het voorjaar en in het najaar. Mierikswortel oogsten we dan nog binnen een jaar.
Zelf mierikswortel planten
Mierikswortel planten we liever niet bij warm en droog weer in het late voorjaar of in de zomer. De plant kan dan moeilijk aansterken na het planten. Verder kan je in principe de rest van het hele jaar mierikswortel planten, zo lang het niet vriest. In het voorjaar komt de mierikswortel vanzelf op. Zorg wel voor een goed losgemaakte grond voor het planten.
Hetzelfde geldt ook voor een opgepotte mierikswortel plant. De mierikswortel plant is niet heel geschikt voor in potten en bakken. Het beste kan je een opgepotte plant dus overzetten in de vollegrond, op een geschikt plekje in je moestuin.
Per vierkante meter kan je ongeveer 2 tot 4 mierik planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 3 mierik planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.
Mierik standplaats en verzorgen
Het is niet moeilijk om je eigen mierik te verzorgen. De mierikswortel kweken we graag op een plekje in de halfschaduw of in de volle zon. Eigenlijk is de mierik een meerjarige plant. Vaak zal je de mierikswortel kweken als eenjarige. Als je geluk hebt kan je de mierik alsnog overhouden. Het oogsten van de wortel en de manier waarop je dat doet is allesbepalend.
Je kunt de mierik goed kweken in de buurt van andere (hogere) struiken. In het wild kan je de mierik vinden aan de bosrand van een loofbos.
Mierik combinatieteelt en wisselteelt
Mierik
Voor het kweken van mierik zou je wisselteelt kunnen gebruiken.
Mierik is een wortel- of knolgewas. De ideale voorteelt is een vruchtgewas en de ideale nateelt is een aardappelsoort of peulgewas volgens het wisselteelt schema.
Mierik goede buren
Mierik kweken kan goed samen met
aardappel,
vlier,
hazelnoot,
appel,
peer,
pruim,
kers,
brandnetel,
aalbes,
kruisbes,
als je gebruik maakt van combinatieteelt.
Mierik slechte buren
Mierik heeft geen nadrukkelijk slechte buren.
Mierik water geven
De mierikswortel plant, ook wel gewoon mierik genoemd, heeft regelmatig water nodig. Zorg natuurlijk dat de plant niet verzuipt. Geef een flinke scheut water als de grond niet meer helemaal vochtig is. Zeker tijdens warme en droge periodes kan je beter extra water geven.
Mierik grondsoort en bodem
Omdat je mierik kweekt voor de mierikswortel, zet je de mierik liever op een luchtige grond. Ook moet de grond goed voedzaam zijn. De mierik heeft veel extra voeding nodig. Op een zanderige grond kan je dus beter geen mierikswortel kweken. Wel kan je de bodem heel goed verbeteren met koemestkorrels en met compost. De mierik groeit vaak langs bosranden, op het type grond waar loofbossen vaak groeien.
pH
Mierik tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?
Mierik bemesten
Naast de voedzame grond waar de mierik graag op staat, kan je extra bemesten. Het bemesten van de mierik is sterk aan te raden. Geef dan bij voorkeur een langwerkende korrelmeststof met meer kalium.
Je kunt mierik eventueel ook voor het blad kweken, al is dat niet wat we hoofdzakelijk doen. Kweek je de mierik alleen voor het blad dan is meer stikstof juist aan te raden. Doorgaans geef je de plant juist iets minder stikstof, omdat de mierikswortel plant van zichzelf erg weelderig kan groeien.
Voor het bemesten van mierik adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 4-8-6 of 8-8-6 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?
Mierik bloei en bestuiven
Wanneer bloeit mierik? Mierik bloeit doorgaans van mei tot augustus.
De mierik kan heel vol bloeien. De mierikswortel plant of gewoon mierik bloeit van het late voorjaar tot in de late zomer. Een eventuele zaadteelt vraagt extra aandacht want de mierik kruist makkelijk met andere soorten uit de familie van kruisbloemigen. De mierik is dus zeker niet zaadvast.
Voor de zaadteelt is de mierik goed zelfbestuivend. Deze maakt tweeslachtige bloemetjes en is dus eenhuizig. Vooral bijtjes, hommeltjes en zweefvliegen bestuiven de mierikswortel plant, samen met sommige soorten kevers en andere insecten. Na de bestuiving ontstaan levensvatbare zaden.
Zoals eerder genoemd kruist de mierikswortel plant makkelijk met andere soorten uit dezelfde familie. Kruisbestuiving zorgt tevens voor meer levensvatbare zaden, maar kruising is juist vaak niet wat je wilt. Het beste kan je de bloemen voor een eventuele zaadteelt afdekken en zelf bestuiven.
Wanneer mierik oogsten
Wanneer kan je mierik oogsten? Doorgaans doe je dit van september tot mei.
De mierik wordt meestal gekweekt voor de mierikswortel. De wortel is dan dus het deel van de plant dat we oogsten. Overigens kan je van de mierik ook de blaadjes eten. De oogst van de blaadjes is iets anders. Mierikswortel oogsten we liever niet in de zomer. Aanhoudende warmte en droogte met het afsnijden van wortels of het plukken van blaadjes, kunnen de plant erg verzwakken.
Mierikswortel oogsten
Ongeveer een jaar na het planten van de mierikswortel kan je deze weer uitgraven. Als je de mierik in het voorjaar hebt geplant, kan je deze in het najaar of (beter) in het volgende voorjaar oogsten. Als je de mierik in het najaar hebt geplant dan geldt het volgende najaar als het oogstmoment.
De mierikswortel oogsten we door de mierikswortel plant, de mierik dus, geheel uit te graven. Je kunt de mierikswortel oogsten door delen van de wortel af te snijden. Als je dit doet kunnen sommige bovengrondse delen slap gaan hangen of zelfs afsterven. Dat is normaal. Als een plant een deel van de wortel kwijtraakt, kan de plant niet meer alle delen voorzien van energie.
Je kunt het overgebleven deel van de plant terugzetten. De mierik is een meerjarige plant en groeit dan verder. Afgestorven delen kunnen eventueel opnieuw aangroeien. Het kan ook zijn dat de plant volledig afsterft. Later kan de mierik dan weer opnieuw beginnen met groeien.
Je kunt natuurlijk ook de hele mierikswortel oogsten en de plantenresten weg doen. Dat is afhankelijk van hoeveel je wilt gebruiken. Van mierikswortel heb je meestal maar weinig nodig, omdat deze erg scherp van smaak is.
Mierik blaadjes plukken
Gedurende de hele groei van de plant, kan je blaadjes blijven plukken naar behoefte, Laat altijd genoeg blad zitten waarmee de mierik verder kan groeien. Bedenk je ook, als je veel blad plukt, dat er minder energie naar de wortel gaat. Wanneer je ook de mierikswortel oogsten wil, kan je beter terughoudend zijn met het plukken van de blaadjes.
Overigens is jong blad het lekkerste om te gebruiken. Naarmate de plant ouder wordt, zal ook het blad iets stugger worden. Het blijft heel goed eetbaar maar houdt er rekening mee.
Mierik gebruiken en bewaren
De mierik kan op veel verschillende manieren worden gebruikt. Als we het over mierik hebben in de keuken, dan hebben we het bijna altijd over de mierikswortel. Ook het blad van de mierik is overigens prima te eten. Het blad van de mierik wordt zo vaak in salades gebruikt. Het oudere blad onderaan de plant, kan je ook prima meekoken.
Mierikswortel, de wortel van de mierik plant, kan je beter niet koken. De wortel gebruik je dus alleen rauw. Meestal wordt de mierikswortel geraspt. De smaak van de mierikswortel is pittig en kan als zeer scherp worden ervaren. Gebruik dus nooit te veel mierikswortel in een gerecht. De smaak hiervan wordt heel snel overheersend.
Net als bij het verhitten van peper en het snijden van uien, kunnen de ogen gaan tranen bij het raspen van mierikswortel. Bij het snijden of raspen van mierikswortel komt namelijk een stofje vrij, waarvan je ogen gaan tranen. Hetzelfde stofje zorgt voor de pittige smaak die mierikswortel heeft. Het opent ook de luchtwegen, wat heel goed helpt bij verkoudheid.
Let op bij het bereiden van mierikswortel. Als je de wortel gaat snijden en raspen, doe dit dan zo kort mogelijk voor je het gaat gebruiken. Het stofje dat vrijkomt bij het snijden en raspen, blijft maar heel kort aanwezig. De smaak wordt daarom snel minder na het snijden en raspen. Als je erg lang wacht heeft de mierikswortel nog maar weinig smaak.
Mierik houdbaarheid
Hoelang kan je mierikswortel bewaren? Gebruik mierikswortel bij voorkeur vers en oogst deze zo kort mogelijk voor gebruik. De smaak gaat achteruit naarmate je de wortel langer bewaart. De smaak wordt hierna minder sterk, maar de wortel is ook dan nog steeds te gebruiken.
Op een koele en donkere plek kan je mierikswortel tot enkele weken bewaren. Denk bijvoorbeeld aan de groentelade in een koelkast. Houd er rekening mee dat de smaak achteruit gaat als je dit langer bewaart. Het blad is niet lang vers te houden. Dit gebruik je direct na het plukken.
Mierik snoeien
Wanneer kan je mierik snoeien? Doorgaans doe je dit van maart tot mei.
In het voorjaar kan je de mierik iets terugsnoeien. Eventuele dode plantendelen verwijder je. Daarna kan jouw mierik mooi opnieuw uitlopen. Houd je de bovengrondse delen gezond dan groeit de wortel ook beter. Snoeien is niet altijd nodig, maar alleen als je ziet dat de plant erg veel dode of gele delen heeft.
Mierik ziektes en plagen
De mierik heeft heel weinig last van ziektes en plagen. De mierik bevat namelijk stofjes waar veel (plaag)dieren niet van houden. Veel diertjes vinden de plant dus helemaal niet aantrekkelijk en blijven op afstand. Op de bloemetjes komen wel veel bestuivende insecten af. Tijdens de uitbundige bloei kan je dus veel bijtjes en hommeltjes bewonderen.
Mede dankzij de aanwezige stofjes bij de mierik, heeft de mierikswortel plant of mierik ook weinig last van schimmels. De aanwezige stofjes hebben een schimmelwerende werking. In principe is de teelt van de mierikswortel dus makkelijk en verloopt deze meestal probleemloos. Sterker nog, de plant beschermt ook planten in de buurt!
De mierikswortel beschermt namelijk ook de grond tegen ziektes en plagen. Planten die in de buurt staan zullen dus óók minder last krijgen. Dit maakt de mierikswortel een goede buur voor heel veel planten. De mierik heeft een positieve invloed op onder andere fruitbomen en -struiken. Ook dan heeft de mierik een schimmelwerende werking.
