Goudsbloem soorten
De goudsbloem is een éénjarige plant met meerdere feloranje bloemen. Door de kleur is deze sterk verbonden met de Oranjes van het koningshuis. Daarom wordt de goudsbloem ook wel koningsbloem of oranjebloem genoemd. Niet iedereen weet dat je goudsbloemen ook in de keuken kunt gebruiken.
Ondanks dat de goudsbloem eigenlijk altijd oranje is, zijn er ook wat felgele variëteiten. Sommige goudsbloemen maken dus felgele bloemen maar groeien verder precies hetzelfde als het oranje broertje of zusje.
Goudsbloem zaaien en planten
Wanneer kan je goudsbloem zaaien?
Goudsbloem zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van april tot juni.
Goudsbloem zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van maart tot april.
Wanneer kan je goudsbloem planten?
Goudsbloem planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van april tot juni.
Goudsbloem zaaien kan direct in de vollegrond. Dat is het makkelijkste, maar je kunt ook eerder beginnen door binnenshuis voor te zaaien. De zaadjes lijken op kleine, harde en verdroogde rupsjes. Als je niet weet dat het zaden zijn dan kan je zomaar denken dat het gedroogde insectjes zijn.
Je kunt goudsbloemen zaaien door de zaden breedwerpig uit te strooien, of door de zaden in rijtjes te strooien. Na opkomst zal je dan eventueel iets moeten uitdunnen tot vijftien à twintig centimeter afstand tussen de planten. Binnen in de vensterbank kan je voorzaaien in een kleine tray of in kweekpotjes. Uitplanten doe je dan vanaf april.
Per vierkante meter kan je ongeveer 14 tot 20 goudsbloem planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 4 tot 6 goudsbloem planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.
Goudsbloem standplaats en verzorgen
De goudsbloem staat graag in de volle zon en hoeft zeker niet beschut te staan. In het open veld staan ze ook goed. Je kunt de goudsbloemen in potten zetten, al drogen die wel iets sneller uit. Belangrijk is het geven van genoeg water. Daarnaast gaat de teelt eigenlijk heel makkelijk. Goudsbloemen zijn heel onderhoudsarm en passen daarom in elk tuintje en op ieder balkon (in pot).
Goudsbloem combinatieteelt en wisselteelt
Goudsbloem
Voor het kweken van goudsbloem hoef je geen wisselteelt te gebruiken.
Goudsbloem goede buren
Goudsbloem kweken kan goed samen met
slaboon,
pronkboon,
bruine boon,
als je gebruik maakt van combinatieteelt.
Goudsbloem slechte buren
Goudsbloem heeft geen nadrukkelijk slechte buren.
Goudsbloem water geven
De goudsbloem krijgt graag af en toe water, maar ook niet te veel. Tijdens warme en droge zomers zal je dus wat meer op moeten letten. Toch kan de goudsbloem best veel hebben. Een korte periode van droogte hoeft dan ook geen ramp te zijn. Goudsbloemen kunnen slecht tegen overmatig water geven, maar vergeet ze niet.
Goudsbloem grondsoort en bodem
Ideaal is een humusrijke maar toch een beetje een arme, licht zanderige grond. Erg vochthoudend hoeft deze dus niet te zijn, maar vergeet dan geen water te geven. Je kunt compost toevoegen vóór de aanplant, als je denkt dat de grond anders te snel opdroogt en te lang droog blijft. Arme grond is geen enkel probleem.
De goudsbloem is verder helemaal niet veeleisend. En in principe groeien de mooie, oranje bloemetjes op bijna elke grond. Vermijd alleen wel stevige kleigrond. Dit blijft gewoon te lang drijfnat en daar kan de goudsbloem erg slecht in groeien. Kleigrond en andere stevige grondsoorten zijn lastig voor de wortels om in te groeien.
Direct in een zandgrond goudsbloem zaaien kan best, maar houd deze in het begin goed vochtig. Tijdens de groei kan de goudsbloem veel meer hebben dan in het begin als kiemplantje.
pH
Goudsbloem tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?
Goudsbloem bemesten
Voor het kweken van goudsbloemen hoef je geen mest te gebruiken. Mocht je -in samenhang met andere planten- de grond toch willen bemesten, zet de goudsbloem dan ergens waar meer fosfaat wordt gegeven. Hiermee bevorder je de aanmaak en ontwikkeling van (bloem)knoppen. De goudsbloem kan hierdoor meer gaan bloeien.Voor het bemesten van goudsbloem adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 3-6-4 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?
Goudsbloem bloei en bestuiven
Wanneer bloeit goudsbloem? Goudsbloem bloeit doorgaans van juni tot oktober.
Over dit filmpje: Prachtige bloemen om te zien! Bestuiven is niet nodig, ook niet voor de zaadteelt. Goudsbloemen worden door de wind bestoven.
De prachtige oranje of soms gele bloemen kan je verwijderen als ze zijn uitgebloeid. Door dat te doen zal de goudsbloem meestal nog meer gaan bloeien. Dat werkt een klein beetje hetzelfde als bij viooltjes en veel andere bloeiende planten in de tuin.
De zaadteelt van goudsbloemen
Goudsbloemen zijn voor de bestuiving niet afhankelijk van insecten maar ze helpen wel een handje. De bloemen zijn tweeslachtig en dat maakt de goudsbloem goed zelfbestuivend. Voor de zaadteelt hoef je je dus geen zorgen te maken en je hoeft de goudsbloem ook niet zelf te bestuiven.
Wanneer de goudsbloem is uitgebloeid kan je al snel de zaden herkennen. Nu nog groen maar straks als ze opgedroogd zijn mooi lichtbruin van kleur. Zo zie je op de foto hierboven al de kleine, omgekrulde groene stukjes zitten.
Wanneer goudsbloem oogsten
Wanneer kan je goudsbloem oogsten? Doorgaans doe je dit van mei tot oktober.
Je kunt de bloemetjes en de blaadjes van de goudsbloem oogsten. Deze zijn beiden zeer veelzijdig te gebruiken, zo wel in de keuken als daarbuiten. Tijdens de bloei kan je bloemen plukken en gedurende de hele groei kan je blaadjes plukken. Pluk alleen niet te veel blaadjes als je wilt dat het plantje nog blijft leven.
Goudsbloem maakt vruchtjes
Ook de vruchtjes kunnen na de bloei worden geplukt. Deze zijn ook te gebruiken. Wacht je te lang met het plukken daarvan, dan drogen ze op en worden het zaden. Je herkent ze vrij snel aan de kronkelende vormpjes (naar binnen toe) die de -dan nog groene- vruchtjes krijgen na de bloei.
Goudsbloem gebruiken en bewaren
Over het oogsten kunnen we kort zijn, maar over het gebruik van de goudsbloem zeker niet! De goudsbloem is namelijk zeer veelzijdig te gebruiken. Dit is een opsomming maar er zijn misschien nog veel meer toepassingen. Zo wel het blad als de bloem en zelfs de vruchtjes en zaden zijn te gebruiken. In de keuken en daarbuiten.
Goudsbloem in salades of soep
De goudsbloem kan in de keuken op veel manieren worden gebruikt. Zo vindt je het blad wel eens in salades, maar ook de bloemen. Beiden zijn ook goed te gebruiken in verschillende soepen. Zo is de goudsbloem er ook echt eentje voor in de moestuin. Een echte keukenplant!
Inmaken als kappertjes?
De groene vruchtjes zijn ook te gebruiken in de keuken. Dan wel op een andere manier, namelijk door ze in te maken als kappertjes. De vruchtjes kan je dus inmaken in zoetzuur en zijn dan zelfs erg lekker. Je kunt ze in dezelfde gerechten gebruiken waar je normaal kappertjes in zou doen, of zelfs in combinatie met echte kappertjes.
Calendula-zalf van goudsbloemen
Er worden veel geneeskrachtige eigenschappen toegewezen aan de goudsbloem. Zo is bijvoorbeeld het wondermiddel Calendula-zalf ontstaan. De goudsbloem heeft namelijk veel verschillende werkingen. Zo zou het ontstekingsremmend zijn, maar ook jeukstillend, ontsmettend en helend.
Goudsbloemen tegen mieren
De goudsbloem verspreidt een voor ons aangename geur. Mieren kunnen daar alleen wel slecht tegen. Met goudsbloemen kan je mieren dus op afstand houden. Handig als je probeert een bladluizenplaag te bestrijden, waarbij constant mieren aanwezig zijn die de luizen juist beschermen. Lees ook eens over bladluizen biologisch bestrijden.
Kleurstof en saffraan vervalsen
De goudsbloem bevat een sterke kleurstof. Deze wordt soms gebruikt als kleurstof voor bijvoorbeeld (cheddar)kaas of boter. Ook door de kleur, werden de bloemblaadjes vaak gebruikt om saffraan te vervalsen. Zonder noemenswaardig kleurverlies kon je saffraan versnijden. Het weegt dan zwaarder terwijl er in werkelijkheid minder saffraan in zit.
Goudsbloemen als bloementhee
Van deze veelzijdige goudsbloem wordt ook soms thee gezet. De thee is op diverse plekken te koop, maar vooral bij speciaalzaakjes. Thee van goudsbloemen zou goed werken tegen maag- en darmkrampen. Om thee te zetten worden de bloemen eerst goed gedroogd. Vervolgens kan je dit verpulveren en in een theezakje doen.
Olie van de vruchtjes/zaden
Van de vruchtjes of zaden van de goudsbloem wordt olie gemaakt. De olie is geneeskrachtig en heel breed te gebruiken. Zo werkt de olie schimmelwerend en ontsmettend. Je kunt er veel slechte bacteriën mee bestrijden. Het is goed te gebruiken bij eczeem of voetschimmel, huidschimmel en veel andere huidaandoeningen.
Gebruiken als groenbemester
Tot slot is de goudsbloem een geweldige groenbemester. Je kunt de plantenresten onderspitten om de bodem te verbeteren. Zo kan je bijvoorbeeld goudsbloemen voor dit doel kweken in de moestuin. Het is zo goed te gebruiken bij de teelt van kool (bloemkool, broccoli, boerenkool) of bij tomatenplanten.
Als groenbemester zou je de goudsbloem een beetje hetzelfde kunnen zien als in olievorm. Het is schimmelwerend. Bij kool zou het dan ook knolvoet tegengaan en bij tomatenplanten voorkomt het neusrot. Al moet je bij tomaten ook rekening houden met andere zaken, maar dat is een leuk verhaal voor de tomatenpagina.
Goudsbloem houdbaarheid
Gedroogde delen van de goudsbloem zijn erg lang te bewaren. Zo kan goed gedroogde thee nog minimaal een jaar worden bewaard, in een gesloten potje of bakje. Ook de olie is nog lang houdbaar. De verse delen zoals de bloemetjes en blaadjes, voor in salades of soepen, gebruik je liever direct van de plant. Deze zijn maximaal één dag houdbaar in de koeling.
Goudsbloem ziektes en plagen
Van nature is de goudsbloem erg goed bestand tegen vrijwel alle schimmels. Het grote gevaar bij de teelt van goudsbloemen zit juist weer in plaagdiertjes. Zo kan je bij de goudsbloem naaktslakken tegenkomen, maar die kans is kleiner als je goudsbloemen op een zanderige en schrale grond hebt staan.
Ook kan je bij goudsbloemen andere plaagdiertjes tegenkomen, zoals bladhaantjes en luizen, spint en trips. De laatste twee komen iets minder vaak voor.
