Haverwortel soorten
Welke soorten haverwortel zijn er? De haverwortel is een eetbare wilde plant die van oorsprong uit het Middellandse Zeegebied komt. De plant kent veel verschillende namen. Zo staat de haverwortel vaak beter bekend als de paarse morgenster, vanwege de paarse en stervormige bloemen.
Door de lichte kleur van de wortel wordt deze ook wel witte wortel of witte schorseneer genoemd. De smaak wordt wel eens vergeleken met die van oesters. Daar komt dan ook de naam oesterplant vandaan. In het Engels staat deze plant zelfs veel beter bekend als "oysterplant" (letterlijk: Oesterplant).
Verder wordt de plant wel eens boksbaard, armeluisasperge of keukenmeidenverdriet genoemd.
Haverwortel zaaien en planten
Wanneer kan je haverwortel zaaien?
Haverwortel zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot juli.
Haverwortel zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van februari tot april.
Wanneer kan je haverwortel planten?
Haverwortel planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van maart tot augustus.
De haverwortel is net als alles met een langwerpige wortel, lastig te verspenen. Denk aan worteltjes of (met een penwortel) bieten. Haverwortel zaaien we dus direct op de bestemde plek, in de vollegrond of in moestuinbakken. Maakt niet uit, zo lang de grond een beetje lekker los is.
Als je toch liever vroeg wilt beginnen in de vensterbank, gebruik dan lange en diepe kweekpotjes. De haverwortel kiemt goed bij temperaturen rond de 15°c of iets onder kamertemperatuur.
Per vierkante meter kan je ongeveer 25 tot 35 haverwortel planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 5 tot 8 haverwortel planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.
Haverwortel standplaats en verzorgen
De haverwortel, ook wel bekend als de paarse morgenster, heeft een lang seizoen nodig. Je kunt de tweejarige plant in de volle zon zetten maar deze doet het ook nog wel in de halfschaduw. Haverwortel kweken is makkelijk maar vraagt wel wat geduld. De plant is redelijk winterhard.
Aan de plant zelf is maar weinig boeiends. Het lijkt eigenlijk een beetje op een verdwaald stuk gras. Het wordt pas wat in het tweede jaar wanneer de plant gaat bloeien. Je zou haverwortel tot dan kunnen laten staan, want ook dan kan je de wortel nog steeds eetbaar. Het is geweldig om ook de bloemen eens te zien!
Doorgaans wordt de haverwortel als éénjarige gehouden omdat de wortel dan al volgroeid is.
Haverwortel combinatieteelt en wisselteelt
Haverwortel
Voor het kweken van haverwortel zou je wisselteelt kunnen gebruiken.
Haverwortel is een wortel- of knolgewas. De ideale voorteelt is een vruchtgewas en de ideale nateelt is een aardappelsoort of peulgewas volgens het wisselteelt schema.
Haverwortel goede buren
Haverwortel heeft geen nadrukkelijk goede buren.
Haverwortel slechte buren
Haverwortel heeft geen nadrukkelijk slechte buren.
Haverwortel water geven
Hoeveel water heeft de haverwortel nodig? De haverwortel of paarse morgenster kan in de volle zon gevoelig zijn voor uitdroging. Voelt de bodem niet meer zo vochtig aan, geef dan water. Let extra goed op tijdens de zomermaanden en laat de plant ook niet drijfnat worden.
Haverwortel grondsoort en bodem
Welke grond heeft haverwortel nodig? Je kunt haverwortel kweken op elke grond, maar de voorkeur gaat uit naar een iets stevigere grond. Denk bijvoorbeeld aan een niet te zware kleigrond. Door klei humusrijk te maken met compost of koemestkorrels maak je deze uitstekend geschikt voor de paarse morgenster.
pH
Haverwortel tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?
Haverwortel bemesten
Moet je de haverwortel bemesten? In principe hoef je haverwortel niet de bemesten. De paarse morgenster of haverwortel groeit echter wel iets beter op een voedzame grond, zo lang deze niet te veel stikstof bevat. Ook draagt fosfor bij aan de groei en ontwikkeling van de wortel.
Voor het bemesten van haverwortel adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 3-5-4 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?
Haverwortel bloei en bestuiven
Wanneer bloeit haverwortel? Haverwortel bloeit doorgaans van juni tot juli.
Moet je de haverwortel bestuiven? De haverwortel dankt zijn tweede naam, paarse morgenster, aan de prachtige stervormige en paars gekleurde bloemen. De bloei is alleen wel ongewenst als je de plant kweekt voor de wortel. Je oogst de haverwortel in het eerste jaar en de plant bloeit meestal pas in het tweede jaar.
De tweejarige paarse morgenster of haverwortel kan je ook houden voor de zaadteelt. In het tweede jaar verschijnen er bloeistengels met prachtige bloemen. Deze bloemen zijn tweeslachtig en worden voornamelijk door insecten bestoven. De paarse morgenster is dus zelfbestuivend.
Wanneer haverwortel oogsten
Wanneer kan je haverwortel oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot februari.
In goed losgemaakte grond trek je haverwortel zo uit de grond. Je pakt het simpelweg vast bij het loof, onderaan bij de grond, en je trekt het eruit. Het beste is om de grond rondom voorzichtig los te "prikken" met een handvork of een spitvork. Zeker als de grond steviger is.
Haverwortel is kwetsbaarder dan veel andere eetbare wortelsoorten, het breekt sneller af. Soms breekt het loof van de wortel af wanneer je de wortel uit de grond probeert te trekken. Probeer dan zeker niet om de wortel er met een handvork of spitvork uit te wippen, dan breekt deze gegarandeerd af. Je kunt in plaats daarvan beter rondom graven met een schepje.
Als je de grond los maakt rondom je planten, kan je de haverwortel dicht bij de grond vastpakken. Je trekt de hele plant dan moeiteloos uit de grond. Vervolgens spoel je de wortel even schoon met wat water.
Ook het blad kan je plukken om te gebruiken in de keuken. Dit kan gedurende de hele groei door steeds een beetje te plukken. Je kunt ook in één keer al het loof van de plant halen om te gebruiken. Dit kan direct wanneer je de wortel uit de grond hebt gehaald.
Haverwortel gebruiken en bewaren
Waarvoor gebruik je de haverwortel? De haverwortel of paarse morgenster staat het meest bekend om het gebruik van de witte wortel van de plant. Je kunt overigens ook het blad van de plant gebruiken in de keuken.
De wortel kan worden gekookt als groente, maar je kunt het ook meekoken in diverse soepen. Het beste kan je de wortel wel schillen. Dit doe je dan onder water, want het melksap uit de wortel kan erg plakkerig zijn.
De haverwortel wordt ook vaak gebruikt voor het melksap dat uit de wortel komt. Dit sap is wat de wortel bij het schillen zo plakkerig maakt. Hoewel iets minder bekend, kan ook het blad worden gebruikt in salades.
Haverwortel houdbaarheid
Hoelang kan je haverwortel bewaren? De haverwortel is ongeveer 2 weken te bewaren in de koelkast. Geschild is de wortel nog maar enkele dagen houdbaar. Het beste snijd je de scheuten van de wortel af, om te voorkomen dat het vocht uit de wortel trekt. Het blad is maximaal twee dagen te bewaren in de koelkast.
Haverwortel ziektes en plagen
Welke ziektes en plagen zijn er bij haverwortel? De haverwortel is vrij goed bestand tegen de meeste ziektes en plagen. Het komt wel eens voor dat de wortel wordt aangevreten door beestjes in de bodem. Het beste voorkom je dit door te kweken in verhoogde moestuinbakken. De kans is echter klein dat de wortel wordt aangetast.
