Braam soorten
Welke soorten bramen zijn er? Er zijn wilde en tamme bramen. Deze twee zijn heel duidelijk en makkelijk te onderscheiden, want de wilde braam woekert heel erg. Ze hebben gemene doorns waar je je lelijk aan kunt bezeren. De vruchten van de wilde braam zijn meestal middelgroot tot groot, heerlijk zoet en ook erg sappig.
Kenners zullen het er bijna altijd over eens zijn dat wilde bramen gewoonweg de lekkerste zijn. Daar hoort een kleine opoffering bij. Gemene doorns en grote, woekerende planten. De wilde braam kan je herkennen aan het blad:
De "tamme" braam is altijd een doornloze variëteit. Het blad ziet er wel wat anders uit en de plant woekert minder of zelfs helemaal niet. Dit in combinatie met het ontbreken van de doorns maakt deze bramensoort uitstekend voor in elke (moes)tuin. Je levert alleen wel vaak op smaak en grootte in. De vruchten zijn iets kleiner en vaak ook iets harder en zuurder van smaak.
Het is een gemakkelijke, kind- en huisdiervriendelijke bramensoort welke veel minder ruimte nodig heeft dan de wilde variant. Als je de bramen iets langer laat hangen zijn ze vaak toch nog lekker zoet. Ook de doornloze (tamme) braam kan je herkennen aan het unieke blad:
Voor iedereen die een middenweg zoekt is er nog een laatste soort. Het blad lijkt ontzettend op dat van een wilde braam. Daar is het soort dan ook nauw verwant aan. Het enige verschil is dat dit soort ook geen doorns maakt. De planten woekeren wel net zo erg en worden ook erg groot.
Ze bestaan dus wel, doornloze bramen mèt een goede smaak, maar het is even zoeken. Dit is namelijk niet het meest bekende soort. Bij een zoektocht naar de doornloze braam kom je meestal het hiervoor genoemde soort tegen, met het afwijkende blad.
Braam zaaien en planten
Wanneer kan je braam planten?
Braam planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van november tot maart.
Wanneer kan je bramen planten? In het voor- en najaar, van november tot en met begin maart volgend jaar, kan je bramenstruiken planten. Het beste is om dit niet te doen tijdens de vorst. Het voorjaar is een betere periode dan het najaar, omdat de struik dan direct goed kan aanslaan, maar ook in het najaar kan gewoon geplant worden. Zorg voor voldoende ruimte, zeker bij wilde en doornloze wilde bramensoorten. De struiken worden erg groot.
Kan je bramen ook zaaien? Ja, maar dit is niet gebruikelijk. De zaden moeten eerst worden gestratificeerd. Hiermee zorg je voor een koude periode, zoals een winter, waardoor de zaden levensvatbaar worden. Na het stratificeren kunnen bramen erg lastig ontkiemen. Het kan lang duren en is erg onzeker.
De plant waar de zaden vandaan komen moet bovendien goed bestoven zijn. Makkelijker is het dan ook om van een braam wortelstekken te nemen. Sterker nog, dit is de makkelijkste manier om bramenstruiken te vermeerderen. Het werkt namelijk altijd. Je hebt alleen een mooi, sterk stuk wortel nodig. Dit graaf je uit en plant je in de eigen tuin.
Per vierkante meter kan je ongeveer 1 tot 2 braam planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 1 tot 2 braam planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.
Braam standplaats en verzorgen
Hoe kweek je bramen? Bramen groeien oorspronkelijk op plekken in de halfschaduw, bij bosranden en in bossen. Toch is een plek in de volle zon het beste, zo rijpen de vruchten nog beter af. Bramen en frambozen zijn onlosmakelijk verbonden met elkaar. Als vrucht lijken ze erg op elkaar, alleen is de ene rood (of geel) en de ander helemaal zwart.
Hoewel je bramen en frambozen beter niet bij elkaar kunt planten, wordt dit toch vaak gedaan. Zorg dan voor voldoende biodiversiteit rondom de struiken. Zo voorkom je dat beestjes van je struiken eten. Dit gebeurt namelijk erg snel al want blijkbaar zijn bramenstruiken erg lekker.
Bramen kunnen erg gaan woekeren. De wortels groeien onder de grond verder en komen op diverse plekken weer boven. Ook bovengronds kunnen bramenstruiken erg groot worden en alle kanten op groeien. Onbeheerd worden bramenstruiken een gigantische puinhoop. Het wordt een wirwar van kruipende, stekelige takken.
Vaak worden bramen opgebonden langs een hekwerk of (beton)gaas langs een muur, langs draden of palen. Bramen zijn helemaal geen klimmers dus je maakt ze met touw vast. Door op te binden houd je de struiken luchtig. De wind waait tussen de takken waardoor beestjes er niet zo snel gaan schuilen. Je kunt ook makkelijker bij de rijpe bramen om ze te plukken.
Braam combinatieteelt en wisselteelt
Een bramenstruik wordt opgebonden langs een hekwerk, betongaas, stokken of draden.
Braam
Voor het kweken van braam hoef je geen wisselteelt te gebruiken.
Braam goede buren
Braam kweken kan goed samen met
komkommer,
rucola,
als je gebruik maakt van combinatieteelt.
Braam slechte buren
Braam kweken gaat liever niet samen met
aardbei,
framboos,
als je gebruik maakt van combinatieteelt.
Braam water geven
Hoeveel water geef je bramen? Geef regelmatig water. Grote struiken kunnen zeker bij droogte extra water gebruiken. De bramen worden gevuld met vocht. Zitten er al bramen aan de struik, sproei dan niet over de bramen zelf heen. Hierdoor kunnen ze snel gaan schimmelen. Water geven doe je bij voorkeur van onderen bij de bramenstruik.
Braam grondsoort en bodem
Welke grondsoort voor bramen? Bramen groeien bijna overal en zijn niet erg kieskeurig wat betreft de grondsoorten waarop ze groeien. Ook op dikkere grondsoorten zoals klei kan de braam erg goed groeien. Een kalkrijke bodem heeft wel de voorkeur. Een voedzame bodem draagt bij aan een betere groei. Voeg indien mogelijk compost toe vóór de aanplant.
pH
Braam tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?
Braam bemesten
Moet je bramen bemesten? Ja, het is aan te raden om bramen te bemesten. Geef dan een gebalanceerde mestvoeding met gelijke NPK-waarden. Wees terughoudend met het geven van stikstof. Hierdoor zal de plant veel blad maken, ten koste van de vruchten.
De meeste meststoffen voor kleinfruit en fruitbomen zijn redelijk geschikt voor bramenstruiken. Het kan helpen om te kweken op een licht kalkhoudende bodem. Je kunt kalk strooien op zuurdere grondsoorten.
Voor het bemesten van braam adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 10-10-10 of 8-10-10 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?
Braam bloei en bestuiven
Wanneer bloeit braam? Braam bloeit doorgaans van mei tot juli.
De bloemen van de braam moeten worden bestoven, anders krijg je geen vruchtjes. Gelukkig zijn insecten zoals bijtjes en hommels helemaal gek op de bloemen van de braam. Bramen bestuiven is dus eigenlijk nooit een probleem. Ook de wind speelt daar gedeeltelijk een rol bij.
Bramenstruiken zijn éénhuizig en maken zelfs tweeslachtige bloemen. Je hebt dus maar één struik nodig voor een goede bestuiving en de bloemen bestuiven zichzelf. De braam is dus zelfbestuviend te noemen.
Vanuit het hart van de bloemetjes ontstaan kleine, groene braampjes. Deze kunnen erg groot worden, vooral als je een ras met grote vruchten hebt. Aan vrijwel alle bloemen komen braampjes als de struik geheel goed is bestoven.
Wanneer braam oogsten
Wanneer kan je braam oogsten? Doorgaans doe je dit van juli tot oktober.
De braam is typisch zomerfruit, dat je tussen juli en oktober kunt oogsten. Je kunt bramen dan direct van de plant plukken en eten. Het is alleen wel beter om ze eerst even te wassen. Bramen die goed rijp zijn laten moeiteloos los van de plant. Bramen die al bijna helemaal zwart zijn maar niet direct loslaten, kan je beter over enkele dagen oogsten.
Braam gebruiken en bewaren
Waar kan je bramen voor gebruiken? Bramen kun je door de fruitsalade doen of natuurlijk lekker rauw eten. Wel eerst even wassen natuurlijk! Je kunt er trouwens nog veel meer mee, zoals bijvoorbeeld jam van maken, wat ook in combinatie met andere (bos)vruchten erg lekker is. De vrucht is heerlijk zoet van smaak en bij een goede wilde braam ook mooi sappig en groot!
Braam houdbaarheid
Hoe lang zijn bramen houdbaar? Buiten de koeling bewaar je bramen hooguit 1 of 2 dagen. Er komen dan vaak wel fruitvliegjes op af. In de koelkast zijn bramen tot maximaal een week vers te houden. Je kunt bramen -net als andere bessen- ook invriezen om ze tot een jaar lang te kunnen bewaren. Ook kan je bramen verwerken tot jam, dan blijft het ook nog minstens een jaar goed.
Braam snoeien
Wanneer kan je braam snoeien? Doorgaans doe je dit van februari tot maart en van september tot november.
Moet je een bramenstruik snoeien? Een bramenstruik moet zonder twijfel elk jaar worden teruggesnoeid. Zo maak je ruimte vrij voor nieuwe groei en houd je de struik gezond. Bovendien kan je de nieuwe scheuten zo makkelijker vinden en opbinden. Ook dat is nodig om een gezonde struik en een grote oogst te krijgen.
Snoeien doe je vlak voor de bramenstruik gaat uitlopen of juist in het najaar. Let bij het snoeien vooral op welke takken je wegsnoeit. Takken waar vorig jaar vruchten aan hebben gezeten (of afgelopen jaar als je in het najaar snoeit), kan je gerust verwijderen. Jonge scheuten laat je wel zitten. Aan de jonge, nieuwe takken van de bramenstruik groeien de vruchtjes voor de volgende oogst.
Is het niet gelukt om in het vroege voorjaar te snoeien of ben je dit vergeten, dan is er niets aan de hand. Je kunt ook later nog bramen snoeien, maar doe dit dan liever in het najaar. Als de plant opnieuw gaat uitlopen snoei je mogelijk je oogst weg. Aan oudere takken groeien dan jonge scheuten waar ook vruchten aan gaan zitten. Deze zijn dan meestal iets kleiner.
Braam ziektes en plagen
Welke ziektes en plagen zijn er bij bramen? Bramenblad wordt vaak opgegeten door verschillende insecten. Diezelfde insecten eten vaak ook de vruchten. Soms doen vogels dit ook maar meestal valt dat reuze mee. Door meer fruitstruiken zoals frambozen of aardbeien bij elkaar te zetten wordt dit probleem wel erger.
Combinatieteelt met goede buren verhelpt het probleem. Je kunt vraat voorkomen door de planten op een luchtige plaats te zetten en goed op te binden. De wind die tussen de takken waait maakt dit geen fijne schuilplaats voor beestjes.
