Knolselderij soorten
Knolselderij is natuurlijk een selderijsoort en wordt ook wel knolselderie of in het kort knolselder genoemd. Knolselderij (Apium graveolens var. rapaceum) is het knol-makende broertje van bleekselderij (Apium graveolens var. dulce). Ook snijselderij of bladselderij (Apium graveolens var. secalinum) dat als kruid of bladgewas wordt gekweekt, is een zusje van deze twee.
Waar we bladselderij kweken voor de blaadjes, om als smaakmaker of bladgroente te gebruiken, kweken we bleekselderij graag voor de sappige stengels. Knolselderij kweken we -hoe kan het ook anders- voor de knol. De drie worden vaak met elkaar verward. Van al deze selderijsoorten is zo wel wortel als blad en stengel eetbaar.
Ook kan je al deze selderijsoorten makkelijk herkennen aan de geur. Wanneer je over het blad wrijft ruik je de typerende selderijgeur. Bij het kneuzen van blaadjes of stengels komt de geur extra sterk naar boven. Knolselderij en andere selderijsoorten worden vaak verward met peterselie en lavas. Beiden zijn beslist geen selderijsoorten, ruiken en smaken ook anders.
Knolselderij zaaien en planten
Wanneer kan je knolselderij zaaien?
Knolselderij zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan direct buiten van maart tot mei.
Knolselderij zaaien of voorzaaien/voorkiemen kan onder glas van maart tot mei.
Wanneer kan je knolselderij planten?
Knolselderij planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van april tot juni.
Knolselderij kiemt bij hele lage temperaturen. Knolselderij zaaien we vroeg omdat knolselderij een trage groeier is. De plant heeft een heel lang seizoen nodig om te groeien en mooie, grote knollen te maken. Daarom kan je het beste zo vroeg mogelijk beginnen met knolselderij zaaien, op de vensterbank in potjes.
Je kunt knolselderij direct buiten zaaien maar dit maakt het lastig. De piepkleine kiemplantjes verdwijnen tussen het onkruid. Bovendien kiemen ze traag en is dit bij lage temperaturen nog trager, ook al kan het wel. Het beste is om bij kamertemperatuur te zaaien.
Knolselderij zaaien in potjes
Knolselderij zaaien we dus vroeg bij kamertemperatuur. Vul een aantal kweekpotjes met zaaigrond en druk dit aan. Op de zaaigrond leg je per potje ongeveer drie tot vijf zaadjes. Zo komt straks in elk potje iets op. Knolselderij zaaien we dan ongeveer een halve centimeter diep. Geef regelmatig water en laat de zaaigrond niet helemaal opdrogen.
Let goed op wanneer de zaailingen opkomen, want dan zet je ze direct op een koudere plek. Laat je ze op de warme vensterbank staan dan gaan ze licht zoeken. De temperatuur moet in verhouding staan tot het licht in de tijd van het jaar. Gebeurt dat niet dan krijg je hele lange en slappe kiemplantjes die slecht groeien.
Verwijder in elk potje de zaailingen tot je er één over hebt. Zelf kies ik altijd de mooiste en grootste uit om te houden. Die zijn sterk en groeien goed. Ongeveer in mei, maar het mag ook iets eerder, kan je knolselderij planten in de vollegrond. Doe dit als de plantjes iets groter zijn en trek geen piepkleine kiemplantjes uit de potjes.
Houd rekening met het houden van genoeg afstand tussen de plantjes. Maak gaten waar de kluitjes in passen en zet daar de kluitjes in. Maak de gaten weer mooi dicht en druk voorzichtig aan.
Per vierkante meter kan je ongeveer 9 tot 13 knolselderij planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 3 tot 5 knolselderij planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.
Knolselderij standplaats en verzorgen
Knolselder of knolselderij heeft veel tijd nodig om te groeien. Natuurlijk groeit knolselderij erg traag maar je oogst ook pas laat, en je zaait heel vroeg. Knolselderij kweken vereist dus veel geduld. Zet de planten op genoeg afstand van elkaar en vergeet zeker geen water te geven. Ook bemesten is sterk aan te raden.
Je kunt knolselderij kweken in de halfschaduw en knolselderij kan goed tegen kou, maar is dit vooral handig tijdens het kiemen. Later staat knolselderij juist graag iets warmer. Bij lagere temperaturen na een warme periode, kan knolselderij snel doorschieten.
Doorschieten is ook niet per se een probleem. Ten minste, niet direct. Als je niet te lang wacht met oogsten kan dit ook nog tijdens de bloei. Wacht je heel lang dan wordt de knol houterig. We hebben wel eens doorgeschoten knolselderij geoogst zonder dat de knol houterig was geworden.
Knolselderij combinatieteelt en wisselteelt
Knolselderij
Voor het kweken van knolselderij zou je wisselteelt kunnen gebruiken.
Knolselderij is een wortel- of knolgewas. De ideale voorteelt is een vruchtgewas en de ideale nateelt is een aardappelsoort of peulgewas volgens het wisselteelt schema.
Knolselderij goede buren
Knolselderij heeft geen nadrukkelijk goede buren.
Knolselderij slechte buren
Knolselderij heeft geen nadrukkelijk slechte buren.
Knolselderij water geven
Knolselderij mag nooit helemaal droog staan. Geef dus regelmatig water zodat de grond licht tot matig vochtig blijft. Knolselderij mag natuurlijk ook niet drijfnat staan, maar droogte laat knolselderij ook sneller doorschieten. Sla een waterbeurt over als de grond nog erg vochtig is.
Knolselderij grondsoort en bodem
Je kunt knolselderij planten op bijna elke grond. Wel staat knolselderij graag op een voedzame grond, waarbij bemesten ook belangrijk is. Knolselderij kweken kan ook op stevige grond zoals kleigrond. Dit in tegenstelling tot de meeste of zelfs bijna alle andere wortel- en knolgewassen. Knolselderij groeit traag maar is heel sterk.
Dat hoeft trouwens niet te betekenen dat je knolselderij op kleigrond moet kweken. Op een luchtige en humusrijke grond groeit knolselderij ook bijzonder goed. Je kunt bijvoorbeeld koemestkorrels en compost verwerken in de grond vóór het planten van knolselderij. Belangrijk is wel dat de grond enigszins vochthoudend is, dus geen zandgrond gebruiken.
pH
Knolselderij tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?
Knolselderij bemesten
Knolselderij groeit graag op voedzame grond. Bemesten mag je dus eigenlijk niet overslaan. Knolselderij bemesten we vaak met een algemene voeding, niet te stikstofrijk maar wel met extra kalium. Voor dit sterke wortelgewas is vooral kalium en fosfaat (dit in een jong stadium) van belang.
Geef je knolselderij te veel stikstof dan maakt deze heel veel blad. Leuk als je dit wilt oogsten, maar knolselderij kweken we natuurlijk voor de knol. Van nature groeit knolselderij al weelderig. Door extra stikstof gaat de bladgroei straks ten koste van de groei van de knol onder de grond.
Voor het bemesten van knolselderij adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 5-10-10 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?
Knolselderij bloei en bestuiven
Wanneer bloeit knolselderij? Knolselderij bloeit doorgaans van juli tot september.
Soms kan knolselderij doorschieten en gaat deze bloeien. Dit gebeurt vooral bij daling van temperaturen, vlak na een warme periode. Op zich is doorschieten niet direct een probleem. Als je niet te lang wacht met oogsten kan je dit ook doen tijdens de bloei. Wacht je wel langer dan wordt de knol wat houterig.
Zelf hebben we knolselderij wel eens tijdens de bloei geoogst. Deze was toen nog goed eetbaar. Helaas wel iets kleiner omdat we deze eerder moesten oogsten. Op zich is doorschieten dus niet direct een probleem. Voor de zaadteelt is het doorschieten juist geweldig.
Knolselderij maakt tweeslachtige bloemetjes in bloemschermen en de plant is dus eenhuizig. Vooral zweefvliegjes, hommeltjes en bijtjes bestuiven knolselderij. Na de bloei moeten de zaden goed opdrogen aan de schermen. Wanneer deze mooi bruin en droog zijn kan je de hele schermen afknippen.
Wil je doorschieten voorkomen dan kan je in de buitenlucht niet veel doen. Knolselderij schiet door bij een lage temperatuur na een warme periode. Droogte bevordert doorschieten nog meer. Door genoeg water te blijven geven kan je het doorschieten wel enigszins voorkomen, maar je hebt ook wat geluk nodig.
Wanneer knolselderij oogsten
Wanneer kan je knolselderij oogsten? Doorgaans doe je dit van september tot november.
Knolselderij zaaien we zo vroeg mogelijk, maar knolselderij oogsten doen we het liefst zo laat mogelijk. Wacht dus als het kan met oogsten tot ver in de herfst. Knolselderij oogsten we in elk geval in de herfst, maar het liefst pas laat.
Knolselderij oogsten in de herfst
Knolselderij oogsten we door het onder bij de grond vast te pakken, en zo uit de grond te trekken. Wil je knolselderij oogsten op kleigrond, gebruik dan een spitvork. Anders trek je alleen het loof los van de knol en blijft de knol in de grond zitten. Op stevige grond oogst je knolselder dus liever niet met de hand.
Na het oogsten kan je al het loof afsnijden. Hiermee voorkom je ten eerste dat het vocht uit de knol trekt, in het blad. Daarnaast is ook het blad van knolselderij eetbaar, net als bij gewone bladselderij of bleekselderij. Het blad hoef je na de oogst dus niet weg te gooien, al kan het natuurlijk gewoon op de composthoop.
Doorgeschoten knolselderij oogsten
Soms kan knolselderij doorschieten. Een stuk terug op de pagina kan je lezen wanneer dit gebeurt en wat je ertegen kunt doen, kijk ook bij bloei en bestuiven. Doorgeschoten knolselderij kan je tijdens de bloei nog steeds oogsten. Wacht alleen niet te lang, ook niet als de knol kleiner is. Als je lang wacht wordt de knol houterig.
Knolselderij gebruiken en bewaren
Knolselderij wordt vaak door de soep gebruikt en dan vooral in erwtensoep of bruine bonensoep. Knolselderij bevat in verhouding tot andere wortelgroenten zeer weinig caloriëen. Je kunt het als groente koken, maar ook het blad en de stengels van knolselderij zijn eetbaar. Deze gebruik je als bladselderij of bleekselderij.
Knolselderij houdbaarheid
Hoewel niets zo lekker is als direct na het oogsten, vers uit de tuin, kan je knolselderij vaak nog even bewaren. Snijd in elk geval het loof af, zodat het vocht uit niet uit de knol trekt. Je kunt knolselderij op een koele en donkere plek bewaren. Dit kan in een koelkast maar in elk geval beneden de 15 graden celcius.
Knolselderij ziektes en plagen
Knolselderij wordt ondergronds soms aangevreten. Er worden dan hapjes uit de knol genomen. Het komt weinig voor dat er daadwerkelijk beestjes in de knol gaan zitten. Om het zeker te weten kan je de knol onderdompelen in water zodat alle beestjes eruit gaan, mocht er iets in zitten.
Over het algemeen heeft knolselderij niet bijzonder veel last van plagen. Wel kunnen kevers en luizen het blad aantasten. Het meeste is te voorkomen door combinatieteelt te gebruiken voor meer biodiversiteit.
