Moerbei soorten
Welke soorten moerbeien zijn er? De moerbei is er in twee verschillende soorten, de zwarte moerbei (Morus nigra) en de witte moerbei (Morus alba). Daarnaast zijn er zo wel boom- als struikvariëteiten, afhankelijk van hoe de kweker de moerbeiboom of -struik heeft opgekweekt.
Een moerbeiboom kan in de vollegrond tot wel tien meter hoog worden. Gelukkig is de moerbei prima te snoeien en kan je deze hierdoor ook makkelijk kleiner houden. Struikmoerbeien zijn beter geschikt voor in (grote) potten en kuipen.
Over het algemeen bloeit de witte moerbei langer dan de zwarte moerbei. De smaak is nagenoeg gelijk. Bij de zwarte moerbei is het blad doorgaans wat stugger en ruwer van structuur. Je ziet vaak rode moerbeien op foto's, maar rode moerbeien zijn eigenlijk onrijpe zwarte moerbeien.
Moerbei zaaien en planten
Wanneer kan je moerbei planten?
Moerbei planten of uitplanten op de bestemde plek kan buiten van februari tot maart en van oktober tot november.
Hoe plant je moerbei? Moerbei kan het beste in het voorjaar of najaar worden geplant. Bij het planten in het najaar oogst je natuurlijk pas in het tweede jaar. Geef de moerbei wel voldoende ruimte als je er een grote boom van wilt maken. Je kunt er bewust voor kiezen om de struik krapper te zetten, maar dan zal je deze ook regelmatiger moeten snoeien.
Hoe stek je een moerbei? De moerbei is makkelijk te stekken. Neem dan in het late voorjaar tot uiterlijk in de vroege zomer een sterke, jonge scheut van de moerbei. Een scheut van ongeveer 25-30 centimeter steek je vervolgens in een pot met vochtige aarde, of laat je tijdelijk in water staan tot deze is gaan wortelen.
Kan je moerbei ook zaaien? Het opkweken uit zaden is bij de moerbei niet gebruikelijk. Het kan een leuke uitdaging zijn, maar het duurt erg lang voor je boompje vruchten kan gaan dragen. Ook is het lastig om aan zaden te komen van de moerbei. Meestal wordt daarom een voorgekweekte struik gekocht, of er worden stekjes genomen.
Per vierkante meter kan je ongeveer 0 tot 1 moerbei planten laten groeien in de volle grond. In rijen kan je ongeveer 0 tot 1 moerbei planten per strekkende meter laten groeien in de volle grond.
Moerbei standplaats en verzorgen
Hoe kweek je moerbeien? De moerbei is een vrij makkelijk te kweken plant. Wel staat deze het liefst een beetje beschut en toch in de volle zon. Het bloeien van de bloemen èn het rijpen van de vruchten is namelijk voor het grootste deel afhankelijk van de zon. Zorg dat de moerbei zo min mogelijk last heeft van de wind.
Moerbei combinatieteelt en wisselteelt
Moerbei
Voor het kweken van moerbei hoef je geen wisselteelt te gebruiken.
Moerbei goede buren
Moerbei heeft geen nadrukkelijk goede buren.
Moerbei slechte buren
Moerbei heeft geen nadrukkelijk slechte buren.
Moerbei water geven
Hoeveel water heeft de moerbei nodig? De moerbei is erg goed bestand tegen wisselingen van het vocht in de bodem. Zo wel extreme droogte als hevige regenval kan de moerbei uitstekend doorstaan. Wel gaat de voorkeur uit naar een licht tot matig vochtige grond. Geef extra water tijdens droge periodes in de zomer.
Moerbei grondsoort en bodem
Welke grond heeft de moerbei nodig? Je kunt moerbeien kweken op vrijwel iedere grondsoort. De moerbei stelt weinig eisen aan de grond. De voorkeur gaat uit naar een licht zure grond met wat vochthoudende eigenschappen.
pH
Moerbei tolereert bodems waarvan de pH-waarde tussen deze twee waarden in ligt. Links is zuur en rechts is basisch. Lees ook: Wat is pH?
Moerbei bemesten
Moet je de moerbei bemesten? Ja, de moerbei heeft regelmatig een goede en vooral langwerkende meststof nodig. Ideaal is een meststof voor bijvoorbeeld kleinfruit of voor fruitbomen. Wees voorzichtig met het geven van stikstof en geef daar liever niet te veel van. Hierdoor krijg je veel bladgroei ten koste van de vruchten. Wat extra kalium is wel aan te raden.
Voor het bemesten van moerbei adviseren we bij benadering de samenstelling stikstof (N), fosfaat (P) en kalium (K) 11-15-15 . Dit is ons advies en geen vereiste. Je kunt zelf mest mengen naar verhouding. Lees ook: Wat is NPK mest?
Moerbei bloei en bestuiven
Wanneer bloeit moerbei? Moerbei bloeit doorgaans van mei tot juni.
Moet je een moerbei bestuiven? De bestuiving is nodig om vruchten te krijgen maar je hoeft dit niet zelf te doen. De moerbei is éénhuizig, wordt bestoven door de wind en voor een klein deel ook door insecten. De moerbei is dus zelfbestuivend. Dit geldt voor zo wel de witte als gewone (zwarte) moerbei.
De moerbei bloeit niet zo heel opvallend. Je kunt wat hele kleine bloemblaadjes zien zitten tijdens de bloei. Toch blijft het grootste deel van de bloemtrosjes groen. De bolletjes die je tijdens de bloei al in een trosje ziet hangen, vormen uiteindelijk de moerbeien die aan de boom komen te groeien.
Wanneer moerbei oogsten
Wanneer kan je moerbei oogsten? Doorgaans doe je dit van juni tot oktober.
Hoe oogst je moerbeien? Afhankelijk van het soort oogst je moerbeien gedurende de hele zomer. Sommige rassen oogst je al vroeg (juni) en anderen kan je nog heel laat oogsten (september of begin oktober). Een rijpe moerbei laat makkelijk los en pluk je zonder moeite van de struik of boom. Als een moerbei niet direct loslaat kan je deze beter nog even laten hangen.
Moerbei gebruiken en bewaren
Waarvoor gebruik je moerbeien? De moerbei lijkt een klein beetje op een langwerpige en iets droge braam. De vrucht is hierdoor misschien niet de meest aantrekkelijke van alle vruchten. Toch zijn moerbeien heerlijk van smaak. De smaak heeft wat weg van rozijnen maar smaken een stuk fruitiger.
Meestal worden moerbeien rauw gegeten, want ze zijn heerlijk van smaak. Je kunt de moerbeien die je hebt geplukt eventueel ook door een fruitsalade verwerken, na het kort omspoelen. Bovendien zijn moerbeien erg gezond.
Moerbei houdbaarheid
Hoelang kan je moerbeien bewaren? De houdbaarheid van een moerbei is vergelijkbaar met die van het meeste kleine zomerfruit. Vers geplukt blijft deze tot enkele weken goed. De moerbei onderscheid zich wel van andere bessen en ander kleinfruit, want je kunt deze op verschillende manieren erg lang bewaren.
Naast het invriezen, wat bij veel kleinfruit makkelijk gaat (en zo ook bij de moerbei), kan je moerbeien ook drogen. In beide gevallen blijft de moerbei tot een jaar houdbaar. Ingevroren moerbeien gebruik je bij voorkeur direct uit de vriezer.
Bij gedroogde moerbeien veranderd de smaak iets, net als dat een gedroogde vijg iets anders gaat smaken. Een gedroogde moerbei blijft nog vele jaren goed en er kan in principe weinig mee gebeuren. Om de smaak zo veel mogelijk te behouden kan je moerbeien beter invriezen.
Moerbei snoeien
Wanneer kan je moerbei snoeien? Doorgaans doe je dit van juni tot februari en van december tot augustus.
Hoe snoei je een moerbei? Je kunt de moerbei in de zomer voorzichtig een stukje terugsnoeien. Deze periode heeft niet de voorkeur voor een grote snoeibeurt, maar is eerder bedoeld om de aanmaak en groei van vruchten te bevorderen. Door enkele groeipuntjes weg te nemen gaat er meer energie naar de vruchten.
Het is natuurlijk belangrijk om bij de kleine snoei in de zomer voorzichtig te werk te gaan. Je wilt niet per ongeluk wat vruchten wegsnoeien. Richt je tijdens deze snoei echt alleen maar op de groeipuntjes.
In de winter, na de oogst, kan je de moerbei flink terugsnoeien om deze in vorm te houden. Vooral als je een moerbei klein probeert te houden is de grote snoei in deze periode belangrijk. Het is geen vereiste voor de teelt! Zou je deze snoei laten dan wordt de moerbei natuurlijk erg groot.
Houd in alle gevallen rekening met eventuele vorst. Je snoeit een moerbei absoluut niet wanneer er vorst wordt verwacht, om te voorkomen dat je moerbeiboom of -struik hierdoor infecties oploopt (via de snoeiwonden). Snoeiwonden herstellen overigens slecht rond het vriespunt, of helemaal niet als het vriest.
Moerbei ziektes en plagen
Welke ziektes en plagen zijn er bij de moerbei? Vooral bladluizen en wolluizen komen wel eens voor bij de moerbei. Je kunt deze weren door combinatieteelt toe te passen op de plek waar de moerbei staat. Verder heeft de moerbei vrij weinig last van schimmels en andere aandoeningen. Moerbeien zijn over het algemeen redelijk resistent.
