Olie en notenpasta maken

Je eigen olie maken is makkelijker dan je denkt! Je hebt een oliepers nodig en natuurlijk noten, zaden of pitten uit je moestuin. Niet alle zaden kan je zomaar persen. Alles over zelf olie persen lees je hier!

Zelf olie persen uit noten, zaden en pitten!

Deze video laat je het hele proces zien. Alles wat je moet weten staat onder de video.

Waar komt olie vandaan?

Olie zit van nature in heel veel plantendelen, van heel veel verschillende planten. Er zit zelfs olie in de blaadjes van munt. De olie in groene delen van planten zijn vaak zogenoemde "essential oils" of "essentiële olieën". Helaas zijn die heel schaars en moeilijk uit de plant te halen. Daarom zijn deze olieën vaak ook erg duur.

Noten, pitten en zaden bevatten vaak meer olie. Het is een stuk makkelijker om daar olie uit te halen. Dat kan je namelijk gewoon zelf thuis doen. Dat doe je door de noten, zaden of pitten onder hoge druk te persen. Je drukt noten, zaden en pitten zo hard plat, dat de olieën eruit komen. Deze olieën vang je op en kan je gebruiken in de keuken.

Dit heb je nodig om zelf olie te persen:

1. Allereerst een oliepers. Dat kan een handaangedreven of elektrische oliepers zijn. Je kunt een keukenmachine gebruiken maar dat is veel minder efficiënt. Het werkt wel maar je krijgt veel minder olie.
2. Verder heb je noten, pitten of zaden nodig van specifieke planten. Je kunt niet alle zaden etc. zomaar gebruiken. Kies dus uit de lijst met planten hieronder welke je wilt gaan gebruiken.
3. Ook heb je natuurlijk iets nodig om de olie in op te vangen. Als je notenpasta gaat maken dan vang je de pulp ook (gedeeltelijk) op in een pot of in een bakje. Als je gewoon olie perst heb je verder niets meer nodig.

Welke noten en zaden kan ik gebruiken?

Je kunt niet alle noten, zaden en pitten gebruiken. Sommige bevatten te weinig olie voor een standaard oliepers. Van alles dat in onze zaaikalender staat kan je de noten, zaden en pitten gebruiken van deze keukenplanten:

Amandelen voor amandelolie

Amandelen zijn niet geheel onbekend als het om olie gaat. Amandelolie kan je persen uit de amandelen uit de vruchten van je amandelboom. Als je een amandelboom hebt en je weet niet wat je met al die amandelen moet doen, verzamel ze om daar olie van te persen!

Voorbereiden: Haal de amandelen uit de vruchten. Daarna kan je deze direct gebruiken om olie te persen.

Hazelnoten voor notenpasta of hazelnootolie

Die heerlijke hazelnoten kan je roosteren, rauw eten maar ook persen. Je maakt zo een supergezonde hazelnootolie! Als je de olie samenvoegt met een (klein) deel van de pulp, krijg je een heerlijke notenpasta. Maak je notenpasta van hazelnoten, dan kan je de hazelnoten kort roosteren vóór het persen. Dit geeft de notenpasta een overheerlijke smaak en rijke aroma's.

Voorbereiden: Kraak alle hazelnoten en gebruik alleen de binnenkant, de hazelnoot zelf dus. Voor notenpasta rooster je de hazelnoten eerst even kort. Voor olie hoef je ze niet te roosteren.

Hennepzaden voor hennepolie

De zaden van hennep zijn eetbaar en supergezond. Ze zijn heel rijk aan vet en dus aan olie. Je kunt hennepzaad gebruiken om hennepolie, ook wel hennepzaadolie, te persen. Dit doe je gewoon thuis met je eigen oliepers! Hennepzaadolie is supergezond en heel divers te gebruiken. Bijvoorbeeld als slaolie. Hennepolie heeft een aangenaam aroma.

Voorbereiden: Haal de zaden direct van je planten. Je hoeft deze niet te pellen of iets dergelijks.

Koolzaad of raapzaad voor koolzaadolie

Dit is een van de meest gebruikte olieën. Ook een van de meest divers gebruikte olieën. Koolzaadolie of raapzaadolie wordt onder andere gebruikt in de productie. Er wordt ook biodiesel van gemaakt. Vroeger werd koolzaadolie vooral gebruikt als lampolie. Koolzaadolie of raapzaadolie is ook te gebruiken in gerechten.

Je kunt met koolzaadolie bakken en braden. Koolzaadolie of raapzaadolie is ook te gebruiken als slaolie en zelfs als massageolie. Het is rijk aan vitamine E.

Voorbereiden: Haal het koolzaad uit de opgedroogde zaaddozen. Daarna zijn de zaden direct klaar om te persen.

Maïskorrels voor maïsolie

Het is een van de bekendere olieën. Maïsolie wordt soms gebruikt voor bakken en braden, al is het rookpunt iets lager dan veel andere olieën. Maïsolie kan ook worden toegevoegd aan salades als slaolie. Het kan in diverse gerechten worden gebruikt in de keuken.

Voorbereiden: Droog de maïskorrels eerst na het oogsten. Gebruik de grotendeels (maar niet volledig) gedroogde korrels om olie te persen.

Pinda's voor pindaolie of pindakaas

Net zoals je met hazelnoten ook notenpasta kunt maken, maak je pindakaas van pinda's door deze te persen. Pindakaas is dus ook een soort notenpasta, al is de pinda eigenlijk geen noot maar een peulvrucht. Pinda's kan je bovendien ook gebruiken voor het persen van pure pindaolie. Pindaolie wordt niet gebruikt voor bakken en braden, vanwege het zeer lage rookpunt.

Voorbereiden: Haal de pinda's uit de schil. Gebruik de pinda's direct in je oliepers.

Pompoenpitten voor pompoenzaadolie

Je kunt pitten uit pompoenen gebruiken. Kies hiervoor een niet-giftige pompoensoort, die óók niet is bestoven door giftige pompoensoorten of kalebassen. De pitten van de pompoen pers je uit om pompoenolie te maken, ook wel pompoenpitolie of pompoenzaadolie.

Olie van pompoenpitten is compleet ongeschikt voor bakken en braden vanwege het zeer lage rookpunt. Wel is het geschikt als slaolie. Het is bovendien supergezond.

Voorbereiden: Maak de pompoenpitten schoon, vrij van vruchtvlees. Gebruik de pitten gedeeltelijk gedroogd.

Sojabonen voor sojaolie

Ook sojabonen kan je gebruiken om olie te maken. Pers de sojabonen uit om een veelzijdige sojaolie te krijgen. Sojaolie is niet geschikt voor bakken en braden. Wel kan het worden verwerkt in diverse gerechten. Zo kan je sojaolie of sojaboonolie gebruiken als slaolie bij een lekkere salade. Sojaolie wordt dus vooral koud gebruikt.

Voorbereiden: Haal de sojabonen uit de opgedroogde schil. Droog de sojabonen eerst (grotendeels, niet volledig). De sojabonen kan je daarna persen.

Vlas (lijnzaad) voor lijnzaadolie

Lijnzaad is bij velen wel bekend. Ook daar kan je lijnolie of lijnzaadolie uit persen. Vaak wordt lijnolie gebruikt voor het maken van linoleum en andere non-food stoffen en producten. Lijnolie of lijnzaadolie is ook te gebruiken als slaolie. Geschikt voor bakken en braden is het alleen zeker niet. Daarvoor is het rookpunt echt te laag.

Voorbereiden: Je hebt enkel los lijnzaad nodig. Verwijder eventueel vuil tussen de zaden.

Walnootolie of notenpasta van walnoten

De walnoot wordt vaak in combinatie met de hazelnoot gebruikt, om notenpasta te maken. De combinatie is gewoon erg lekker. Pure notenpasta van walnoten is nogal bitter van smaak. Om die reden worden vaak ook hazelnoten toegevoegd aan notenpasta van walnoten. Walnoten op zichzelf zijn beter voor het maken van walnootolie.

Voorbereiden: Kraak de walnoten voor gebruik. Laat de schotjes tussen de walnoten wel zitten. Je kunt de walnoten heel grof opbreken in kleinere stukken. Daarna klaar om te persen.

Zonnebloemolie van zonnebloempitten

Dit is misschien een van de meest bekende oliesoorten. Zonnebloemolie wordt gemaakt door zonnebloempitten te persen. Na het bezinken krijg je een heldere zonnebloemolie. Deze kun je exact gebruiken zoals je gewend bent om zonnebloemolie thuis te gebruiken. Bijvoorbeeld voor bakken en braden of voor de frituur, al heb je daar wel heel veel voor nodig. Zonder elektrische oliepers zijn die hoeveelheden bijna onhaalbaar.

Voorbereiden: Wrijf de pitten van de zonnebloemen. Verwijder zo veel mogelijk vuil en droge plantenresten. Je hoeft de pitten niet te pellen. Pers de pitten dus in het geheel.

Verder ook...

Er zijn nog veel meer noten en zaden die je kunt persen. Kijk vooral in onze zaaikalender of er nog planten tussen staan die in deze lijst ontbreken. Het kan zijn dat zelfs in de zaaikalender nog wat planten ontbreken. Stuur gerust een berichtje (contact opnemen) om te laten weten dat je iets mist in de lijst.

Welke olie kan ik niet persen?

Zoals genoemd zijn essentiële olieën uit bladeren of stengels van planten, niet met de hand te maken. Ook bevatten sommige noten en zaden niet genoeg olie. Zo bevatten kastanjes zo'n klein percentage olie, dat je die gewoonweg niet kunt persen met een standaard oliepers.

In principe kan je uitgaan dat de hierboven genoemde keukenplanten, allemaal geschikt zijn om olie te persen. Planten die niet op de lijst staan, kan je meestal ook niet gebruiken om olie te persen. Al zijn er natuurlijk uitzonderingen, zoals de keukenplanten die nog niet in onze zaaikalender staan.

Let ook goed op dat je de juiste voorbereidingen treft. Zo moeten de doppen van hazelnoten en walnoten verwijderd zijn. Deze doppen zijn te hard en maken de oliepers stuk als je die toch probeert te persen.

Hoe werkt het persen van olie?

Olie wordt gemaakt door noten, pitten en zaden onder hoge druk te persen. Met een handaangedreven oliepers kan je dit zelf thuis doen. Je kunt een elektrische oliepers kopen die ook thuis te gebruiken is. Een elektrische oliepers is geschikt voor grotere hoeveelheden maar heeft ook een groter prijskaartje.

Wij raden aan om altijd met een handaangedreven oliepers te beginnen. Dit is ideaal voor kleine hoeveelheden noten, zaden en pitten uit je eigen moestuintje. Kijk hierboven wat je vooraf met de noten en zaden moet doen, vóór je deze kunt gaan persen met een oliepers.

Door de oliepers licht te verhitten komt de olie makkelijker uit veel noten en zaden. De olie is dan nog steeds koudgeperst, zo lang de oliepers warm is en dus niet heet.

Gebruik je een keukenmachine?

De keukenmachine is helemaal niet efficiënt. We raden dus echt aan om een oliepers te gebruiken. Toch kan een eerste keer olie persen leuk zijn. Voor een allereerste keer als experiment, werkt een keukenmachine vaak ook nog wel. Gebruik dan bij voorkeur zachtere noten zoals walnoten. Die pers je makkelijk fijn.

Je gooit hiervoor de noten (voorbereid zoals hierboven) in de keukenmachine. Vervolgens moet je de fijne pulp van de noten in een theedoek stoppen en de theedoek draaien. De olie komt dan door de theedoek naar buiten. Laat de theedoek daarbij uitlekken in een pot, glas of kommetje. Voor notenpasta voeg je wat droge pulp terug toe aan de olie (niet te veel pulp gebruiken).